Tüp bebek tedavisinde anne adayının beslenmesi,fizyolojik ve psikolojik sağlığı çok önemlidir. Annenin adayının önemi kadar tedavide babanın da önemi çok büyüktür. Tedavi süresince baba adayının yapması gereken görevler vardır. Baba adayları tüp bebek tedavisi boyunca tahammül derecelerini arttırmalı,her zamankinden özenli ve dikkatli olmalı ve eşlerine karşı anayışlı olmalıdır. Eğer baba adayı eşine karşı hoşgörü ile davranmazsa,umursamaz ve kaygısız davranırsa edavi sonucunun kötü olmasına sebep olabilir.
Baba Adayı Tüp Bebek Tedavisinde Nasıl Davranmalıdır?
Baba adayı bu süreç boyunca eşine destek olmalı, eşinin artan hormonlara bağlı olarak değişen duygusal tepkilerine karşı iyi bir rol sergilemeli, her daim anne adayının motivasyonunu yükseltmeli,tedaviden kaynaklanan durumdan ötürü bozulan cinsel hayatına karşı sabırlı davranmalıdır.Tüp bebek tedavisi sürecinde kadının üzgün,stresli olması gebeliğin oluşmasını, doğacak çocuğun sağlığını ve kendi sağlığını etkileyecektir.Baba adayları bu süreç içinde eşine karşı sabırlı davranması gerekir
Baba Adayını Tedavi Süresince Neler Beklemektedir?
Baba adaylarını tedavi sürecinde stresli bir dönem beklemektedir.Tüp bebek tedavisi hakkında baba adayı yeterine bilinçlenip bilgi sahibi olunca stres ve kaygılar ortadan kalkmaktadır.Tedavinin maliyeti yüksek olduğu için baba adaylarının sıkıntı çekmemesi için maddi açıdan uygun olduğu dönemde tüp bebek tedavisine başlaması gerekmektedir.Eğer baba adayı maddi yönden sıkıntı çekerse bu eşine de yansıyacaktır,eşinin bu durum karşısında ruhsal durumu bozulabilir.Bu da tedavinin başarısını düşürebilir.
Tüp Bebek Tedavisinden Önce Baba Adayının Hazırlık Aşamaları
Bu tedavi başlamadan önce hem anne adayı, hem de baba adayı detaylı bir muayeneden geçirilmektedir. Tedavinin çoğu yükü anne adayının üzerinde olmasına rağmen, baba adaylarının da bazı hazırlıklar yapması gerekmektedir.Baba adayları tedavi süresinde sıkı iç çamaşırı giymekten kaçınmalıdır.Tedaviden üç ay önceki dönemde hamam,sauna,kaplıca gibi yerlere gitmekten kaçınmalıdır.Çünkü bu tür sıcak yerlerde bulunmak sperm kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Sağlık
Baba adayları, tüp bebek tedavisinden önceki iki ayda geçirdiği hastalıkları,yaşadığı sağlık problemlerini doktoru ile paylaşmalıdır.Eğer ateşli bir hastalık geçirdiyse bunu doktoruna bildirmelidir.Çünkü ateşli hastalıklar, baba adayının sperm kalitesini düşürebilir ve bu yüzden tedavi olumsuz etkilenir.Baba adayları cinsel organlarında iltihap ve enfeksiyon gibi hastalıkalara rastladıysa (özellikle uçuk) bunları da derhal hekimine bildirmelidir.
Baba adayının kullandığı düzenli bir ilaç varsa bunu doktoruna bildirmelidir.Ayrıca alkol,sigara gibi kötü alışkanlıkları varsa tedaviden üç ay önce bu alışkanlıkları terk etmelidir.
Baba adaylarının, tüp bebek tedavisinden üç gün önce cinsel ilişkiye girmemeleri gerekir.Uygulama sonrasında da on gün süreyle cinsel ilişkiye girilmemelidir.
Spor
Baba adayları, tüp bebek tedavisinden üç ay önce ağır egzersiz ve spor yapmayı kesmelidir.Tedavi süresince de ağır spordan ve egzersizlerden olabildiğince kaçınmalıdır.
Yapılan Testler
Tüp bebek tedavisi öncesinde baba adaylarından öncelikle spermiogram testi istenir.Spermiogram testinde sperm sayısı ve spermlerin hareketleri incelenir.Bu testlerde azospermi,oligospermi,astenospermi ve teratospermi durumlarına bakılır. Azospermi menide hiç sperm olmaması durumudur.Oligospermi,mililitrede(ml) en az on beş milyon spermin altındaki değeri ifade etmek için kullanılan terimdir.Spermlerin zindeliğini kaybetmesi ve normalden daha yavaş,düşük hareket etmesi asteospermi olarak adlandırılır.Erkekte anormal şekilli sperm sayısı % 100 e ulaştığı zaman teratospermiden söz edilir.
Tüp bebek tedavisinden önce baba adayının kan grubunun öğrenilmesi gerekir.Kan grubunun öğrenilmesi kan uyuşmazlığı tespiti için gereklidir.Ayrıca bir takım rahatsızlıkların söz konusu olması durumunda anne adayından ve baba adayından kan testi istenebilir. Daha sonra baba adayına HIV,HBS AG,ANTI-HCV testleri yapılmalıdır.Doktorun gerekli gördüğü durumlarda baba adayından, FSH,PRL,LH,TESTOSTRON hormonlarının ölçümü istenebilir.
Ayrıca baba adayları ürolojik muayene olmalıdır.Ürolojik muayenede sperm örneği sayımı yapılır.Eğer sayı yeterli değilse baba adayında varikosel olma durumu göz önünde bulundurulur.Varikosel, testislere giden toplardamarlardaki genişleme ile kan akımında geri akışa denir.Eğer baba adaylarında azospermi durumu gözlenirse doktorlar genetik inceleme yapmak isteyebilir.Azospermi durumunda mikroenjeksiyon yöntemi iletedaviye devam edilir.
Stres ve Baba Adayı
Tüp bebek tedavisine çiftlerin birlikte vermiş olduğu karar doğrultusunda başlanır.Tedavi boyunca anne adayının stresi daha fazla olsa da baba adayı da aynı stresi yaşar.Baba adayı, anne adayının stresini azaltabilmek için de bazı davranışlarda bulunmalıdır.Bunları şöyle özetleyebiliriz:
- Stresi azaltmak için çiftler birbirine anlayışla yaklaşmalıdır.
- Çiftler alacakları kararlarda birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
- Anne adaylarını rahatlatmak için yoga,meditasyon gibi egzersizler ve zihin çalışmaları yapılmalıdır.
- Stresi azaltabillmek ve baş edebilmek için gerekiyorsa çiftler psikologdan destek almalıdır.
- Baba adayı, anne adayının huzurlu ve sakin bir dönem geçirmesi için anne adayını kafeinli içeceklerden uzak tutmalıdır.
- Anne adayı ve baba adayı gerekiyorsa akupuntur yöntemine başvurmalıdır.
Manevi Stres
Tedavi boyunca sağlıklı bir sonuca ulaşana kadar bazı kısıtlamalar gereklidir. Bu yüzden baba adayı stresli olabilir.Baba adayının eşine karşı nasıl davranacağı, onu üzüp üzmeyeceği,eşine karşı aşırı tepki verip vermemesi düşünceleri baba adayının stres yapmasına neden olabilir. Tedavinin olumsuz sonuç verme ihtimali de yine stres kaynakları arasındadır.
Maddi Stres
Tüp bebek tedavisi için belirli bir bütçe gereklidir. Bu bütçeyi karşılayamayan veya bir kenarıya ayırmayan baba adayları maddi stres içine girebilir. Tedaviye bu tür durumları bilerek başlanması gereklidir.
Çevresel Stres
Tedavi boyunca , kişinin yaşadığı toplumun sebep olduğu stres durumları meydana gelebilir. Çevrenin tepkisi,psikolojik baskılar,sorular,yorumlar, eleştiriler baba adayını strese sokabilir.Baba adayı bu gibi durumlara kendini hazırlamalıdır.
Baba Adayının Kaygıları
Tedavide baba adaylarının bazı kaygıları olabilir. Baba adayları bu kaygılarını dile getirmekte zorluk çekebilir ve çekinebilir. Anne adayları, baba adaylarını bu konular hakkında konuşmaya teşvik etmelidir. Bu kaygılar şu şekilde görülebilir:
Güven Kaygısı
Baba adaylarını endişelendiren en büyük konu ailesine bakabilme, onlara yetebilme korkusudur.Ailenin geliri ikiden fazla kişiye bölünecek bu da baba adayında maddi kaygıya neden olacaktır.Anne adayının bu gibi konuları çocuk doğmadan önce baba adayı ile konuşmalıdır.Çiftler bununla ilgili plan yapmalıdır.
Eş/Çocuk Sağlığı Kaygısı
Baba adayını korkutan şeylerden biri de doğum olayıdır.Doğumda, baba adayı eşine ve çocuğuna zarar gelmesinden korkar. Doğum sırasında kendilerini huzursuz,endişeli, rahatsız hissedebilirler. Çocuklarının sağlıklı olması baba adayları için en büyük istektir. Doğum,çocuk sağlığı hakkında bilgi sahibi olmak baba adaylarının bu konudaki endişesini gidermek için izlenen yollardır.
Kadınsal Tıp Kaygısı
Erkekler (genellikle bizim toplumumuzda yaşayan erkekler), jinekologlardan, doğumhanelerden, kadınlarla ilgili konulardan söz etmeyi ve o mekanlarda bulunmayı sevmezler. Bu ortamlarda kendilerini huzursuz ve rahatsız hissederler. Doğum hanelerin genel yapıları babaların rahatı için uygun değildir. Baba adaylarının önceden doğum haneleri görmesi, doğuma hazırlık için kurslara gitmesi (mümkünse eşiyle), doğum hakkında konuyu okuması, araştırması,bilgi sahibi olması baba adayının rahatlaması için yapılması gereken şeylerdendir. Bu sayede babanın endişesi yok olacaktır.
Tüp bebek tedavisinde baba faktörünü özetlersek şu sonuçlara varabiliriz:
- Tüp bebek tedavisi devam ederken eşlerin birbirine verdiği, özellikle erkeğin eşine verdiği destek tedavinin sonucuna olumlu olarak etki ediyorsa, baba adayının eşine destek vermemesi de olumsuz olarak etki etmektedir.
- Tüp bebek tedavisinde yaşanan sıkıntının en fazlasını anne adayı çekmektedir. Baba adayı ise kadının bu yükünü azaltmayı hedeflemelidir.
- Bebek sahibi olamayan yani sorunun hangi eşten olması tüp bebek tedavisinde önemli değildir. Çünkü her koşulda müdahaleler anne adayına yapılmaktadır. Bu yüzden baba adayının daha hassas olması ve eşine en azından manevi destek vermesi gerekir.
- Bu tedavinin her aşamasında baba adayına düşen görev eşine ilgi göstermek, sevgiyle yaklaşmak ve sürecin sonucunu almak için sabırla beklemektir.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
