İlk görüşme ve sorunun kaynağı
Tüp bebek tedavisi genellikle evliliklerinin altı ayını geride bırakmış ve bunun sonrasında hala çocuk sahibi olamamış olan çiftlerin tedavisinde kullanılmaktadır. Tüp bebek tedavisinin belirli birkaç aşaması bulunmaktadır. Bu aşamalardan ilki tanı aşamasıdır. Söz konusu aşamada öncelikle sorunun kimden kaynaklandığına dair analizler yapılmaktadır. Sorun erkekten kaynaklanıyorsa bunun tespiti oldukça kolaydır. Bunun için ilk olarak yapılması gereken şey sperm sayımı olacaktır. Böylelikle spermin sayısı, kalitesi ve ne kadar canlı olduğu belirlenecektir.
Tüp bebekte 1. Aşama: Sperm tespiti
Tüp bebek tedavisi öncesinde tüm bu işlemlerin yanında erkeğin kısır olup olmadığı sperm üretip üretemediği tespit edilecektir. Sperm üretimi gerçekleştiremeyen baba adayına erkeklik hormonu verilmektedir. Bu sayede bazı erkeklerin sperm üretimi sağlanabilmektedir. Bunun yanında bazı baba adayları sperm üretebilmekte ancak söz konusu spermleri tıkanıklık nedeni ile dışarı atamamaktadır.
Bu durumda erkek cinsel organında bulunan toplardamarların kalınlığının etkisi bulunabilmektedir. Özellikle sperm üretiminde sıkıntı yaşayan erkeklerde toplardamarın olduğu bölgenin fazla ısınması ve ısının da spermleri öldürmesi söz konusu olabilir. Bu tarz durumlarda tüp bebek tedavisi öncesi ameliyat kararı verilebilir.
Tüp bebekte 2. Aşama: Yumurtalık analizi
Bunun yanında kadının cinsel sorunlarından kaynaklanan sorunlar da tüp bebektedavisini gerektirebilir. Tüp bebek tedavisinde kadının yumurtalıklarının kontrol altında olması gerekmektedir. Bu nedenle ikinci aşamada kadının yumurtalıklarının analizi söz konusu olmalıdır.
Tüp bebekte 3. Aşama: Yumurtaların uyarılması
Kadının yumurtalarının durumu tespit edildikten sonra bazı ilaçlarla kadının yumurtalarının uyarılması ve ardından da yumurtaların gelişiminin takip edilmesi gerekmektedir. Bu aşama tüp bebek tedavisinin üçüncü aşaması olacaktır. İlaçlar ile kontrol altında tutulan kadının yumurtaları yumurta üretmeye başlayacaktır. 10 gün boyunca uyarılan yumurtalıkların gelişimi takip edilmeli ve bunun sonrasında kanın hormon düzeyleri kontrol edilmeli, anne adayı ultrason ile takip edilmelidir. Cilt altına ve kas içine yapılan iğneler bu aşamada oldukça faydalı olacaktır.
Tüp bebekte 4. Aşama: Yumurta toplama
Tüp bebek tedavisinde dördüncü aşama ise yumurtaların toplanması aşamasıdır. Söz konusu aşamada yumurtalığa son gelişimini de tamamlaması için hCG (human chorionic gonadotropin) enjeksiyonu yapılmaktadır. Bunun ardından 36 saat geçtikten sonra yumurtalar toplanmaya başlanmalıdır. Anestezi altında gerçekleştirilebilen bu işlem sırasında anne adayına uyuşturucu ilaçların verilmesi söz konusu olabilir.
Tüp bebek tedavisindeki bu işlem vajinal ultrasonografiye de benzetilebilmektedir. Genellikle yumurtaların toplanması işlemi yarım saat içinde gerçekleşmektedir. Bu işlem bir iğne ile gerçekleştirilmektedir. Genellikle anne adayı yumurtaların toplanması işleminde 2 ya da 3 saat sonra taburcu edilecektir. Bunun ardından bazı ilaçlar belirlenecektir. Bu ilaçlar çifte verildikten sonra anne adayı taburcu olacaktır. Aynı gün spermle yumurtanın döllenmesi işlemi gerçekleştirilecektir.
Diğer aşama ise laboratuvar işlemlerinin yapıldığı aşamadır. Tüp bebek tedavisinde laboratuvar işlemleri yumurtalardan kaçının döllendiğinin tespit edildiği bir aşamadır. Yumurtaların bu aşamada 2 ya da 5 gün arasında izlenmesi söz konusudur. Bu aşamada en kaliteli olan yumurtalar seçilecektir.
Tüp bebekte 5. Aşama: Embriyo tansferi
Tüp bebek tedavisinin son aşamasında ise yumurta ve sperm döllenerek embriyo transferi yapılmaktadır.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
