Tüp bebek hangi durumlarda ve kimlere yapılır?
1 ) ICSI yöntemi ile tüp bebek tedavisi hangi durumlarda yapılır?
Çok fazla oligo-astheno-teratozoospermi yani, ciddi sperm sayısı ve hareket bozukluklarının bulunması;
- Bu durumlarda erkek mastürbasyon ile yeterli miktarda sperm veremez. Spermler, mikro TESE yöntemi sayesinde erkekten alınır.
Daha önce denenen klasik tüp bebek yöntemi ile hamileliğin elde edilememesi durumunda - Antisperm antikor mevcut olması halinde,
- Ejakulatuvar disfonksiyonlar (retrograd ejakülasyon) durumunda
- Bilateral vas deferenslerin yani, sperm kanalları yokluğu halinde,
- Bilateral ejakulatuvar duktus obstrüksiyonu
- Başarısız olunan vazovazostomi ve vazoepididimostomi işleminin ardından
- Fibroz sebebinden dolayı epididimal spermin erkekten toplanamaması durumunda
Globozoospermi yani yuvarlak başlı spermlerin olması durumunda:
- ICSI yönteminde bile, başarı şansı çok düşüktür.
- İmmotil silia sendromu nun görülmesi halinde ICS yöntemi ile tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
2 ) Daha önce cerrahi müdahaleler ile tüpleri (yani yumurta kanalları) alınanlara tüp bebek yapılabilir mi?
Herhangi bir ameliyat sebebi ile 1 ya da 2 tüpü birden alınan kadınlara, tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Tüp bebek tedavisinin, kadının tüpleri yani yumurta kanalları ile herhangi bir alakası olmadığından dolayı, tüpleri olan ya da olmayan kadınlarda, tüp bebek yöntemi ile hamilelik başarısı aynıdır. Aynı zamanda, tek tüpü olan kadınlar, normal yollar ile de hamile kalabilmektedir.
3 ) Daha önce ameliyatla yumurtalıkları alınanlara tüp bebek yapılabilir mi?
Bir kadının cerrahi müdahaleler ile her iki yumurtalığı birden alınmış ise, tüp bebek uygulanamaz. Çünkü yumurta elde edilemediği için hormon seviyeleri yetersizdir. Sağ ya da sol tek bir yumurtalığı alınan bir kadının, hormon rezervleri iyi durumda ise, tüp bebek tedavisi yapılabilir.
4 ) Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Uygulanır? Bu Uygulama Kimler İçin Uygundur?
- Erkek ya da dişi gametlerin meydana gelmesi ile gelişimlerini düzgün bir şekilde tamamlamasının ardından, ortaya çıkan yapıya yani, kısırlık durumunda,
- Kadının tüplerin her ikisinin de tıkalı olması halinde,
- Yumurtlama bozuklukları görülen kişilerde
- Kadınlarda hormon dengesizliği sebebi ile yumurtalıkların ve çeşitli salgı bezlerinin normal dışı çalışmaları neticesinde meydana gelen kompleks bir probleme sahip olan hastalarda,
- Endometriozis, rahim iç tabakası olan endometriyomun rahim dışında, en çok yumurtalıklar, karın iç zarı (periton) ve az olsa vücudun diğer bölgelerinde bulunması halinde,
- Kısırlığa sebep olabilen yumurtalıklarda, kistlere sahip olma durumlarında,
- Spermin kalitesinin istenenden düşük olması veya bozukluk olması durumunda Bkn: Sperm Kalitesini Etkileyen Faktörler
- Menide sıfır sperm bulunması, tıbbi terim ile azospermi vakasında,
- Servikal faktör tespit edilmesi halinde,
- İmmunolojik faktörlerin söz konusu olması durumunda
- Tüplerin tıkalı (kapalı) olduğu zamanlarda ya da ameliyat ile tüpleri alınanlarda
- Çok az miktarda sperm ya da az miktarda yumurtanın olması halinde,
- Kadın yaşı fazla ise mikroenjeksiyon uygulanabilecek kadınlara tüp bebek tedavisi uygulanabilmektedir.
5 ) Tüp bebek tedavisi görecek hastalarda aranan özellikler şu şekildedir:
- Tüplerin kapalı olması ya da enfeksiyon, dış hamilelik neticesinde tüpleri alınmış olan kadınların, çocuk sahibi olabilmesi için tüp bebeğe en uygun olan adaylardır.
- Tüplerin açık olması halinde dahi, karın bölgesi içerisinden cerrahi işlem görmüş kişiler, endemetriozis ve enfeksiyon sebebi ile karın içi yapışıklıklar sebebinden dolayı tüplerin ve yumurtaların arasında işlevsel bozukluk görülmüş olan hastalar da aynı şekilde tüp bebek tedavisi için uygun olan hastalardır.
- Endometrioma, yani yumurtalık kisti ile kanseri gibi hastalıkların sebebinden dolayı, yumurtalık etkenlerini minimum seviyeye indirmek için, cerrahi müdahaleye tabi tutulmuş hastalar,
- Polikistik over hastalığı bulunan kişiler ve yumurta kalitesi ile miktarı kadının fazla yaşına bağlı bir şekilde azalan hastalar.
- Nedeni hala bilinemeyen kısırlık durumlarında, nedeni hala açıklanamayan çeşitli durumlarda ilk öncelikli olarak aşılama yöntemi uygulanır. Uygulanan yöntem neticesinde hala istenilen cevap alınamıyor ise, tüp bebek tedavisi uygulanır.
- Eşlerde cinsel ilişkiye girmeye engel olan kadınlarda vaginimus, erkeklerde ise boşalma ile ilgili problemler yaşayan hastalar.
- Semen analizi neticesinde, hiç sperme ulaşılamayan erkekler. Bu hastalık azospermi olarak bilinmektedir. Erkek hastanın testislerinden, cerrahi müdahaleler ile birlikte sperm elde edilerek, tüp bebek tedavisi denenir.
- Testis tümörüne bağlı olarak cerrahi operasyonlar geçirmiş olan erkekler. Kanser hastalıkları sebebi ile kemoterapi ile radyoterapi görmüş erkekler. Sayılan bu hasta gruplarında, kanser hastalıkları ile alakalı cerrahi operasyon ve tedavileri başlamadan önce, ilerleyen zamanlarda tüp bebek tedavisinin uygulamasında kullanılmak için spermler erkekten alınarak dondurulması gerektiği bilinmektedir.
- Erkek hastalarda ergenlik ve erişkin dönemleri içerisinde geçirilmiş olan kabakulak ve ateşli hastalıklar nedeni ile sperm üretiminde çeşitli bozukluklar meydana gelir. Böyle vakalarda, tüp bebek tedavisinin uygulanması faydalı olur.
- Erkeklerde inmemiş testis gibi vakar neticesinde, cerrahi operasyonlar yardımı ile, sperm meydana getirilerek, tüp bebek tedavisi uygulanmaktadır.
- Doğumsal sperm kanalları içerisinde çeşitli bozukluk bulunan ya da zaman içerisinde önceden geçirilmiş iltihap hastalıkları ve operasyonlara bağlı bir şekilde gelişen sperm kanalları kapanmış olan erkekler. Bu hasta gruplarında ise, testisten enjektör desteği ile sperm elde edilebilir. Daha sonrasında tüp bebek tedavisi uygulanır.
- Diğer denenen hiçbir yönteme istenilen cevabı vermeyen hasta gruplarında da, aynı şekilde tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
- Bağışıklık sistemi ile alakalı sorunlar görülen kişilerde de, tüp bebek tedavisi uygulanmasında bir sakınca yoktur.
- Genetik sorunlar ile karşı karşıya kalan eşlerde de tüp bebek tedavisi, rahatlık ile uygulanabilir.
- Anne adayında ondometriozisin görülmesi durumunda tüp bebek tedavisi uygulanabilmektedir.
- Endometriozis, rahim içerisinde bulunması gereken ve adet kanamalarının yardımı ile dışarı atılan endometriom duvarının, rahim dışında başka bir bölgede gelişmesi durumudur. Cerrahi operasyonlar yardımı ile hastalığın temizlenmesinin ardından belli bir süre içerisinde herhangi bir gebelik görülmemesi durumunda da, tüp bebek tedavisi rahatlıkla uygulanmalıdır.
- Kadının rahim içinde meydana gelen yapışkanlıklar sebebi ile de tüp bebek tedavisinin uygulanması gerekebilmektedir.
- Cerrahi operasyonlar yardımı ile yapışıklıklar açılabilir. Tüp ile yumurtalığın fonksiyonunu sağlayabilmesi bu sayede gerçekleştirilir. Ancak, cerrahi işlemler ile tüp ve yumurtalığın fonksiyonunun hala sağlanamadığı durumlarda ya da sağlandığı halde beklenen hamilelik gerçekleşmemesi durumunda, tüp bebek tedavisi uygulanabilmektedir.
- Aynı zamanda genel olarak sperm miktarı 10 milyonun altında bulunan baba adaylarında da tüp bebek tedavisi uygulanmaktadır.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
