Tüp bebek tedavi yöntemi doğal yollarla gebe kalamayan çiftlerin, nedenli ya da nedensiz kısırlık tedavisinde başvurdukları bir tedavi yöntemidir. Çiftler doğal yollarla bebek sahibi olamadığı zaman, bebek özlemlerini gidermek için yardımcı yöntemlere başvurmak ister. Fakat bir yıl süreyle uygulanan ilaç tedavisi, çeşitli cerrahi girişimler ve aşılanma yöntemiyle özlemini duydukları bebeğe kavuşamazlarsa, tüp bebek tedavi yöntemiyle çocuk sahibi olmak için başvurabilirler. Bu uygulanacak tedavi değişik basamaklardan oluşmaktadır.
Tüp bebek tedavi yöntemi ne zaman tercih edilmelidir?
Çiftlerde en az bir yıl süreyle düzenli olarak ve korunmasız bir cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebeliğin meydana gelmemesi durumunda, önce infertilite yani kısırlık açısından bir uzmana danışılması gerekir. Bu geçen süreç en fazla 1,5 yıl olabilir. Araştırmalar sırasında önce erkeğe yapılan sperm tahliliyle başlanmaktadır. Bu basit tetkikte erkeğin sperm sayısı ve spermlerin kalitesi belirlenmektedir. Kadının adet düzeni sorgulanarak, ultrasonografi yöntemi kullanılarak yumurta rezervine ve rahminin genel durumuna bakılır. Gerektiği takdirde kadının hormon analizleri yapılarak, rahim filmi de çekilir. Bu tetkikler sonucunda çiftin hangi yöntemleri kullanarak hamile kalabileceği ve bunların sonucunda bebek sahibi olacağı belirlenir. Çiftlere yapılan tetkikler normal çıktığı durumda, doğal yollardan bebek sahibi olabilmeleri için kendilerine 6 ay daha süre verilebilir. Bunun sebebi çekilen rahim filmi sırasında yapılan işlemlerden dolayı tüplerin açılması olabileceğinden, çiftlerin hamile kalabilmesi sağlanabilir.
Tüp bebek tedavisinin başarılı olması için neler gereklidir?
Kadının tüp bebek tedavisi sırasında stresli olması ve içinde bulunduğu durum nedeniyle psikolojik hali hem fizyolojik dengesini, hem de hormonal dengesini etkileyebilecek düzeyde olabilir. Gebe kalmaya çalışan kadınların en fazla etkilendiği faktörün stres olduğu araştırmalar sonucunda belirlenmiştir. Fakat tüp bebek tedavisi sırasında yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması söz konusu olduğundan, durum daha farklı gelişebilir. Kullanılan ilaçlar yüzünden, kadının genel mekanizması farklı bir düzenek içinde işlemeye başlar. Bu yüzden bazı hallerde stresin tüp bebek tedavisi üzerindeki etkisi daha kısıtlı olabiliyor. Bu tedavi sürecinde çiftler açısından hem duygusal olarak, hem de maddi açıdan zorlu bir dönem onları beklemektedir. Kendini kontrolsüz gibi hisseden çiftler hem kısırlıkla mücadele etmekte, hem de yoğun stres altında bulunmaktadır. Bu tedavi uygulanırken çiftlerin yoğun bir sabır içinde olmaları gerekir. Başarıya gölge düşürebilecek stres ve umutsuzluk içinde bulunma, tüp bebek tedavisinin olumsuz etkilenmesine sebep olabilir. Bu yüzden eşlerin tüp bebek tedavisinden önce başlayarak, kendilerini rahatlatabilecek etkenlerden faydalanması gerekmektedir. Bu yapılacaklar tüp bebek tedavisinin başarılı olmasını sağlayan ve çiftlerin daha kolay bebek sahibi olmasına etkili olacak bir yoldur.
Stres tüp bebek başarısını ve kadının gebe kalmasını etkiler mi?
Kadınların tüplerinde işlevsel bozukluğu, yumurtalıklardaki yumurtlamayı ve gebe kalmayı etkileyecek en önemli etkenlerden birisi strestir. Kadının tüp bebek yöntemiyle başarılı bir gebelik geçirebilmesi için, bu dönemde stresten uzak kalması gerekmektedir. Doğallık ve yaşanan stres arasında gidip gelen bir kadının gebe kalması gerçekten çok zordur. Kadınların stres yaşamasının en önemli sebeplerinin başında aile baskısı ve çiftler arasındaki uyumsuzluk gelir. Ailenin bu konuda yeterince bilinçlendirilmesi, tüp bebek tedavisinin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Tüp bebek tedavisi yaptırmak isteyen çiftlerin tedaviden önce yeterli bilgiye sahip olması ve bu konularda bilgilendirilmeleri tedavi süresinde stresin yaşanmaması için önem taşır. Doktorun tedavi olacak hastasıyla sürekli olarak iletişim halinde olması ve yaşanacak süreçler hakkında bilgi vermesi gerekir.
Tüp bebek tedavisi sırasında stresin azaltılması için ne yapılabilir?
- Tüp bebek tedavisini uygulamak isteyen çiftlerin öncelikle birbirine karşı anlayışlı davranması ve uyum içinde olması gerekmektedir.
- Tedavi olacak kadını rahatlatıcı yoga ve meditasyon yöntemlerine başvurulmalıdır.
- Tedavi sırasında stresle baş edebilmek için çiftler birlikte bir psikologdan destek almaya çalışmalıdır.
- Nikotin ve kafein içeren her şeyden uzak durulmalı, uygun egzersizler yapılmalıdır.
- Tüp bebek ve kısırlıkla alakalı öğrenmek istediğiniz her şeyi ve kafanıza takılan her konuyu doktorunuzun açıklamalarıyla öğrenmeli, bunları kulaktan dolma bilgilerle öğrenmemelisiniz.
- Son yıllarda oldukça faydalı olduğu kabul edilen akupunktur yöntemine başvurup, tedavi sırasındaki stresinizi yenebilirsiniz. Bu yöntem özellikle tüp bebek tedavisine hazırlık aşamasında çiftlere faydalı olur.
- Tedaviden önce diğer aile bireyleri birbirleriyle irtibatta olmalıdır.
- Tüp bebek tedavisine başlamak isteyen çiftler öncelikle kendilerini buna manen hazır hissetmelidir.
Tüp bebek tedavi yöntemi çiftler açısında maddi ve manevi olarak yorucu bir tedavi yöntemi olmasına rağmen, başka yollarla bebek sahibi olmak isteyen çiftler için bir umut kaynağıdır. Tüp bebek tedavisinin sonuçlarının olumlu olması durumunda, çiftler tarafından yaşanan bütün olumsuzlukların yok olduğu bir tedavi olarak görülür. Tüp bebek tedavisi çiftler için başlamadan bile zaten bir stres kaynağı olarak görülmektedir. Büyük umutlarla başlanan ve sürdürülen tedavinin üst üste başarısızlıklarla bile sonuçlanması durumunda, çiftler açısından manevi yıkım kaynağıdır. İşte bu yüzden tedavinin en başında ve sonrasında araştırmalar yapılarak,yaşanabilecek sorunlar zarar verici olmadan giderilmelidir. Bunun yanı sıra eşler psikolojik açıdan rahatlatılmalı ve gerekirse psikolojik olarak destek verilmelidir. Sonuçları olumlu olacak bir tüp bebek tedavisi çiftlerin bu süreçte yaşayacağı her şeye değebilir. Ancak çiftler bunu başlangıçta yeteri kadar algılayamaz.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
