Gebe kaldığını öğrenen her anne adayının en çok merak ettiği sorulardan birisi de ‘’gebelikte beslenme nasıl olmalıdır?’’ sorusudur. Birçok anne bedeninde taşıdığı bebeğinin sağlığı ve gelişimi için yeteri kadar beslenemediğini düşünebilmektedir. Bazı anne adayları ise gebeliğin başlangıcında yoğun bir şekilde yaşadığı mide bulantısı nedeni ile kilo alamaz ve bu durumu beslenmesine bağlayarak bebeği için kaygılanabilir.
Bu tür endişelere kapılan gebelerin endişeleri aslında yersizdir. Çünkü gebeliğin başlangıcında yaşanan mide bulantısı ve kusma kilo almayı engelleyen bir gebelik belirtisidir.
Bu sorunlar ile karşılaşan gebeler çoğu zaman gereksiz diyetler uygulayabilmekte ve belli bir beslenme programı ile beslenmeye çalışmaktadır. Özel durumu olan gebeler haricinde diyet programına dahil olmak hiç sağlıklı bir yaklaşım değildir.
Gebelikte beslenme programı anne adaylarının dikkat etmesi ve özen göstermesi gereken bir durumdur. Sağlıklı ve konforlu bir gebelik geçirebilmek, gebeliğin neden olduğu şikayetleri en aza indirebilmek, bebeğin ihtiyacı olan besin öğelerini karşılayarak sağlıklı bebek dünyaya getirmek ve lohusalık dönemini rahat bir şekilde geçirmek için, hatta lohusalık döneminde bebeğe kaliteli bir süt verebilmek için gebelikte tüketilen besinlere dikkat etmeli ve beslenme programı yeniden gözden geçirilmelidir.
Gebelikte beslenme ilk aylarda ne kadar önemli ise gebeliğin her ayında o kadar önemlidir. Gebelik dönemi, protein, vitamin, mineral, su ve kalori oranlarına daha fazla ihtiyaç duyulan bir dönemdir. Gebelikte önerilen beslenme programı, bütün gıda maddelerinden gerektiği kadar ve düzen içinde alınmasını kapsayan bir programdır. Temel besin öğeleri olan yağ ve şeker hariç diğer bütün gıdalardan gün içinde belirli oranlarda alınması önemli bir ayrıntıdır. Şeker ve yağ oranı yönünde zengin içerikli gıdaların kalorileri yüksek, besleyici etkileri azdır. Bu nedenle anne adayına ve bedenindeki bebeğe herhangi bir fayda sağlamazlar.
Gebelikte Vitamin Kullanımı: Gebelik döneminde bazı özel durumlar haricinde ek olarak muhakkak vitamin kullanımı şart değildir. Gebelik döneminde anne adayı ihtiyacı olan vitaminleri beslenme yolu ile karşılayabilir. En doğru seçim de vitamin ihtiyacının doğal yollardan karşılanmasıdır. Fakat anne adayında beslenme yetersizliği, bulantı, kusma mevcut ise dışarıdan vitamin takviyesi almak en doğru yaklaşımdır.
Gebelikte Demir Kullanımı: Vücudun kan yapımı için demir mutlaka şarttır. Demir yönünden ne kadar zengin besinler ile beslenilirse beslenilsin, gebelik döneminde demir takviyesine ihtiyaç mutlaka vardır. Gebeliğin 6. Ayından sonra doktor tavsiyesi ile demir içerikli ilaçların kullanımı çoğu gebe için mutlaka tavsiye edilir.
Gebelik Döneminde Öğün Sayısı: Gebelikte öğün sayısı normal zamandan daha farklı olmalıdır. Anne adayları üç öğün yerine 6 öğün olacak şekilde öğün sayılarını ayarlamalıdır. Öğün sayısının artmasındaki amaç, midenin aşırı dolmasını engellemek ve daha rahat olmaktır. Günlük ihtiyacı 3 öğünde almak yerine 6 öğüne bölerek beslenmek, hem mide bulantısını, hem de mide yanmasını hafifletecektir.
Gebelikte Su Tüketimi: Su gebelikte olmazsa olmaz temel besin maddesidir. Su ve sıvı gıdalar normal hayata oranla gebelik döneminde daha önemli bir yer tutar. Bol sıvı tüketimi gebelikte oluşabilecek kabızlık problemini önlediği gibi halsizlik şikayetlerini de hafifletir.
Kahve ve Çaylar: Gebelik döneminde olan bir anne adayı kahve ve çay alışkanlığını tekrar gözden geçirmelidir. Gün içinde tüketilen 1-2 fincan kahvenin gebelikte olumsuz bir etkisi olmasa da daha fazla miktarda tüketildiğinde, vücuda alınan kafein dolaşım sistemi üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir. Ayrıca yüksek oranda kafein düşük, düşük kilolu bebek ve erken doğuma yol açabilir.
Çay vücutta demir emilimini olumsuz etkileyen bir içecektir. Bu nedenle gebelikte çay tüketimi sınırlandırılmalıdır. Gün içinde 2 fincandan fazla çay tüketilmemelidir.
Sigara: Sigaranın vücuda verdiği zararlar bir yana, gebelik döneminde iştahı kapatmasından dolayı daha önemli bir yer tutar. Gebelikte sigara kullanmamak ya da mümkün olduğunca az içmek bile olumlu etkilere neden olur. Ancak bir anne adayının gebelik döneminde asla sigara kullanmaması hem bebeği hem de kendi sağlığı için oldukça önemlidir.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
