Folik asit suda çözünen bir B vitaminidir. Folik asit genetik bilgiyi taşıyan insan vücudunun yapı taşı olan DNA üretimine yardımcı olmak ve yeni hücreleri oluşturmak için kullanılır. Aynı zamanda organ gelişimi için de önemli bir vitamindir. Kırmızı kan hücresi üretiminde de yer alan folik asit anemi tedavisinde de kullanılır.
Folik asit, suda çözünen bir B vitamini olduğundan yağ dokularında depo edilemez ve idrarla atılır. Folik asit eksikliği; sindirim sistemi emilimi hastalıklarında(Çölyak, Crohn hastalığı),aşırı alkol alımında, hemolitik anemide, böbrek hastalıklarında ve yeterli meyve sebze içermeyen sağlıksız diyetlerde görülebilir.
Dünya Sağlık Örgütü(WHO) gebe olmayan kadınlar ve erkeklerin günlük folik asit alımını 170 mcg olarak belirlemiştir. Folik asit gereksinimi gebelikte ve emziklilik döneminde artar. Gebelik öncesi ve gebeliğin ilk 3 ayı için 400 mcg, gebeliğin 4-9 ayları için 600 mcg, emziklilik dönemi için 500 mcg folik asidin alınması önerilir.
Gebelikte yetersiz folik asit alımında bebeğin nöral tüpü doğru kapanmayabilir, bu durum sağlık problemlerine yol açar. Bu sağlık problemlerine nöral tüp defektleri denir. Spina bfida, anensefali gibi doğum anomalileri nöral tüp defekti olarak adlandırılır.
Bebeğin açıklığı belinde ya da omurga kanalı üzerinde bir yerde olmasına spina bfida, bebeğin kafatasında açıklık olmasına ise anensefali denir.
Spina bfida gibi doğumsal anomaliler sadece folik asit eksikliğine bağlı olarak gelişmez. Anne adayının şeker hastası olması, annenin daha önceki gebeliklerinde nöral tüp defekti teşhisi konulması ve annenin obez olması riski arttıran faktörlerdendir.
Folik asit özellikle gebeliğin 4.haftasından itibaren alınmaya başlanmalıdır ancak nöral tüp defektleri döllenme sonrası 21. ve 27. günler arasında meydana gelir. Bu nedenle planlı bir gebelikte gebe kalınmadan 3 ay önce yeterli folik asit alımı önerilir.
Gebelikten 3 ay önce folik asit alımına başlanmalı ve gebeliğin 12.haftasına kadar alım devam etmelidir. Yeterli düzeyde folik asit alımı nöral tüp defektlerinin önlenmesinde büyük rol oynar. Aynı zamanda araştırmalar, gebeliğin ilerleyen dönemlerinde folik asit almaya devam etmenin erken doğuma ve ve düşük doğum ağırlığına sebep olduğunu ortaya koymuştur.
CDC’ye göre nöral tüp defektli bir bebeğiniz varsa yeterli folik asit alımıyla nöral tüp defektli olan başka bir çocuğa sahip olma riskinizi %70 oranında azaltabilir ancak ne kadar almanız gerektiği konusunda doktorunuza danışmayı unutmayın.
Gebelik öncesinde ve gebelik sırasında yeterli folik asit alımı; erken doğum, düşük doğum ağırlığı, düşük yapma riski, yarık damak gibi komplikasyonları önler.
Folik asit hangi besinlerde bulunur?
Folik asit özellikle yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. (Ispanak, brokoli, semizotu, taze fasulye, karalahana, brüksel lahanası vb.)
Diğer yandan karaciğer ve organ etleri, kuru fasulye, pirinç, yumurta sarısı, mercimek, fındık, ceviz ve kahvaltılık gevrekler folik asit bakımından zengindir.
Yeterli folik asit alımı her zaman yiyeceklerle mümkün olmayabilir. Bu nedenle doktorlar genelde gebelik öncesinde ve sırasında folik asit takviyesini önerir. İhtiyacınız olan doğru folik asit miktarını belirlemek için doktorunuza danışın.
Ecem Polat
Diyetisyen
