Tükenmişlik sendromunda;, Neurofeedback (NF) eğitimi bireyin beyin dalgalarını geri bildirimler aracılığıyla şekillendirmeye çalışmasıdır. Bu işlem sırasında kişinin kafa derisi ve kulak memeleri üzerine elektrodlar konularak beyin aktiviteleri bir bilgisayara aktarılır ve görünebilir hale getirilir.
Bu yöntem, normal koşullarda beyin aktivitelerimizin bilincinde olmadığımız için onları değiştiremeyeceğimiz, ancak onları bir bilgisayar üzerinde oluştuklarından saniyenin birkaç binde biri gibi kısa bir süre sonra görebilirsek onları etkileyebileceğimiz ve değiştirebileceğimiz varsayımı üzerine dayanır.
Bu da bir tür koşullandırma yöntemi ile mümkün olmaktadır. Amaç süreğen geribildirim sağlayarak daha sağlıklı beyin dalgaları oluşturmaktır. Bu yöntem ilaçla tedaviye alternatif olarak ortaya çıkmış olup günümüzde dikkat eksikliği aşırı hareketlilik, öğrenme bozuklukları, otizm, felç, kafa travmaları, kontrol edilemeyen epilepsi, alkol ve madde bağımlılığı, depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, panik atak, obsesif kompülsif bozukluk, tırnak yeme, trikotillomani, travma sonrası stres bozukluğu, uyku bozukluğu, sporcularda, müzisyenlerde, dansçılarda performans artırmak amacıyla kullanılabilmektedir.
Siz de kendinizi yorgun ve bitkin hissediyorsanız, işe gitmemek için çeşitli bahaneler üretiyorsanız ve işinize adapte olmakla güçlük çekiyorsanız ‘Tükenmişlik Sendromu’ sizi de yakalamış olabilir!
Tükenmişlik sendromu son zamanların en sık rastlanan psikolojik rahatsızlıklardan arasında… Oldukça belirgin bir rahatsızlık olan tükenmişlik sendromunda; tükenmiş bir kişi bu rahatsızlığı duygusal çöküş duyarsızlaşma ve kronik yorgunluk şeklinde yaşar. Kişide tükenmişlik durumu olarak ortaya çıkan bu durum ; iş yaşamı ve ruh sağlığı kadar sosyal yaşam ve aile hayatını da olumsuz etkiler. İş hayatında ki kişilerde görülen bu durum basit bir yorgunluk olarak adlandırılamaz. Tükenmişlik sendromu, tedavi edilmesi gereken psikolojik bir rahatsızlıktır.
‘Mükemmeliyetçilik!’ tükenmişlik Sendromunda risk faktörü.
Mükemmeliyetçi kişilik yapısı, tükenmişlik sendromunda oldukça önemli bir risk faktörüdür. Tamamlanması gereken işleri mükemmel yapmaya çalışmak, her şeye yetişmeye çalışmak, beklentilerini daima yüksek tutmak, ve iş yaşamında sarf ettiği enerjinin beklentilerini karşılayamayacağını düşünmek tükenme durumunu baskın kılar. Bu kişilerde mükemmeliyetçiliğin yanı sıra; aşırı özgüven gösterme ve idealistlik de yaygın görülen durumlardandır.
İş hayatındaki baskı tükenmişlik sendromuna ortam hazırlar!
İş hayatındaki rekabetçi ortamın, adaletsizliğin hakim olduğu düşüncesi kişilerin paylaşımlarını ya da birbirlerine güvenlerin az olması tükenmişlik sendromuna ortam hazırlar.. Kişi; moral motivasyon ve enerjiyle başladığı bir işte emeğinin karşılığını alamadığını düşünürse üzerindeki baskı artar ve tükenmişlik hissi kendini gösterir.
Kendinize daha çok zaman ayırın!
Bireyler; özel hayatlarında ve sosyal yaşamlarında kendini rahatlatacak sosyal aktivitelere ve etkinliklere yer vermesi, kişilerin yaşam enerjilerini artırır ve hayattan alınan doyumun en yüksek noktaya çıkmasına yardımcı olur.
Neler yapılmalı?
Tükenmişlik sendromunun önüne geçilebilmesi için birinci adım, kişinin kendine nitelikli zaman ayırmasını öğrenebilmesidir… Gün içinde kendisine en az yarım saat ayırmak, seyahat etmek, hafta sonları tatil ya da çeşitli etkinliklere katılmak bu sendromun başlamasını önleyebilecek etkenlerdir.
Bireylerin kendi hayatlarına dışarıdan bakabilmesi çok önemlidir. Tükenmişlikte hem kendinden beklentiler hem de karşısındakinden beklentiler çok yüksek olur. Beklentinin karşılanmaması kişilerde öfke yaratır. Bu yüzden bu sendromu yaşamamak için hayatın içinde nefes alacak duraklarının olması gerekir. Tükenmişlik sendroma yakalanan birisinin, bir süreliğine izin alması ve iş ortamından uzaklaşması, bir nevi mekan değişikliği yapması gerekebilir. İşe geri döndüğünde yoğun tempoda çalışmaması gerekir. Aksi takdirde bu sendromun yeniden meydana gelmesine zemin hazırlayabilir.
Derya Oğuz Sarıalp
Uzman Klinik Psikolog
