Bağımlılık, zevke neden olan madde veya davranışların artan miktarlarda tekrarlanmasıyla oluşan biyopsikososyal bir bozukluktur. İnternetin hayatımıza girmesiyle teknoloji bağımlılığı da ortaya çıkmıştır.
Yaklaşık bir yıldır Covid-19 salgını sebebiyle evlerimizde daha çok vakit geçiriyoruz. İnsan canlısı sosyaldir ve sosyalleşmeye devam etmek için online ortamlara yönelmiş bulunmakta. Kişinin reel hayatında elde edemediği ya da kazanamadığı sosyalleşmenin, reel olmayan yani sanal ortamda bu ihtiyaçlarını gidermek istemesi şeklinde düşünülebilir. İnternet bağımlılığı bireyin sosyalleşme, kendini iyi hissetme, belirli bir gruba dahil olabilme yetisini, beğenilme iç güdülerinin ihtiyacını karşılar niteliktedir. Bu yönelme sonucu birey istediğini istediği zaman elde ettiği sürece hep daha fazlasını istedikçe internete bağımlılığı gün geçtikçe artacak ve birey bulunmuş olduğu toplumdan ve toplumun diğer bireylerinden uzaklaşmak isteyecek ve kendini soyutlamış olacaktır.
Teknoloji bağımlılığı her yaşta ve her cinsiyet de görülebilir. İnternet ve teknoloji bağımlılığı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında ortaya çıkan yoksunluktur. İnternet kullanmak bir bağımlılık olmasa da bunu çok abartı kullanmak bireyde çıkılmaz yollara kadar gitmektedir. İnternetin başında çok uzun vakitler geçirme değildir, internet kullanımının kişinin kendi elinde olmaması ve kontrolünü sağlayamaması şeklinde ifade edilmektedir. Depresyon, mutsuzluk, psikolojik bir takım sıkıntılar, yalnızlık, bunalımda olma, sosyal çevre, aile çevresi gibi kavramların da internete olan bağımlılığı arttırır. Aynı zamanda bağımlı olan bireylerin interneti kullanamadığı zamanlarda yada internetsiz kaldıkları ortamlarda bireyde depresyon, karamsar bir hal gözlenilmektedir. Farkından olarak veya olmayarak çok fazla saat harcamak, bilgisayardan, telefondan uzak kalındığı zaman boşluktaymış gibi hissetmek, internette girebilmek için yemek yemeden dinlenmelerden ödün vermek gibi davranışları kendinizde ya da çevrenizde gözlemliyorsanız bireyde teknoloji bağımlılık durumu ortaya çıkıyor olabilir.
Bağımlılığı kontrol altına almak için neler yapılabilir?
1. Güne telefonsuz başlamak. Sabah uyanır uyanmaz telefonu elinize almak yerine, bu süreyi egzersize ya da kitap okumaya ayırabilirsiniz.
2. Sosyal aktivitelere yönelmek. Yapmayı isteyip de fırsat bulamadığınız faaliyetleri bir deftere yazın, internet kullanmak için yoğun istek duyduğunuzda yazdıklarından birini yaparak telefondan uzak kalmış olacaksınız.
3. Aynı anda tek ekran ile kendinizi sınırlamak. Tv izlerken ya da bilgisayarda iken telefonu da elinize almayarak teknoloji kullanımını sınırlandırmış olacaksınız.
4. Dijital detoks yapmak. Bu detoks uygulamasıyla, belirlenen zaman aralığında tüm internet ve teknoloji erişimi kısıtlanarak zihinsel ve bedensel arınma sağlayabilirsiniz.
5. Bildirimleri kapatmak. Aklınızda telefona bakmak yokken birden gelen bildirimle dikkatinizin dağıtıp telefonu elinize almayı önleyecektir.
6. Doğaya yönelmek. Telefonunuzu evde bırakıp doğada yapılan yürüyüşler iyi gelecektir. Buna fırsat bulamayanlar içim bir bitki temin edip ve onun bakımı ile ilgilenirken bir süre teknolojiden uzak vakit geçirebilirsiniz
7. Yatak odasına telefonsuz gitmek. Sağlıklı bir uyku için teknolojiyi yatak odanızdan uzak tutun. Ekrandaki ışığın melatonin hormonunuzu olumsuz etkilediğini ve uzun vadede uyku düzensizliklerine yol açabileceğini unutmayın.
"Sevdiklerinize zaman ayırın, yoksa zaman sizi sevdiklerinizden ayırır." - William Golding
Esra Dönmez
Psikolog
