Mart ayından bu yana yaşadığımız Covid-19 salgını ile maskeler, biz yetişkinler gibi yeni yürümeye başlayan çocuklar ve okul öncesi dönem çocukları için de günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Çocukların maske takmanın neden ve ne zaman gerekli olduğunu anlamasına yardımcı olacak birtakım ipuçlarını sizin için derledik.
Açıklama yapın
Neden maske takması gerektiğini cümlelerinizi basit tutarak, korkutmadan yapmalısınız: ‘’Mağazadayken hapşırık ve öksürüklerimizi içeride tutmak için maskeler takıyoruz.’’ ya da ‘’Hapşırdığımızda, öksürdüğümüzde ağzımız kapalı olsun, tükürüklerimiz başka kişilere yayılmasın, başkasından da tükürükler bize gelmesin diye evden çıkarken maskelerimizi takıyoruz.’’
Oyun yoluyla bu alışkanlığı kazandırın.
Okul öncesi dönem çocuğunun en büyük ihtiyacı olan oyun, aynı zamanda en iyi öğrenme şeklidir. Bu nedenle maskeyi takmak yeni bir davranış ise, ya da maskeyi reddediyor ise çocuğunuzun maskeye alışmasına yardımcı olmak için ona bu gerekliliği oyun yoluyla kazandırabiliriz. Çünkü çocuklar oyunu önemser,kendilerini oynadıklarına oyuna odaklar ve bu yolla öğrenirler. Örneğin günlük rutinlerinizden biri olan market alışverişi için evden çıkış rutininize maske ekleyerek oyun haline getirebilirsiniz: ‘’Evet, bugün senin çok sevdiğin peynir bitmiş ve benim de ev için almam gereken malzemeler var, haydi bakalım hazırlanalım, maskelerimizi takalım ve çantalarımızı alıp çıkalım.’’ gibi cümlelerle maske oyun sürecine dahil edilip, farklı hikayelerle oyunlaştırılabilir.
Eğer imkanınız varsa seçenekler sunun.
Yeni yürümeye başlayan çocuklar bağımsızlık arayışlarıyla bilinir, okul öncesi dönem çocuklarında ise kendi bağımsızlığını ilan etme ve sınırları test etme eğiliminde olur ve gelişimsel açıdan bu normal kabul edilen bir davranıştır. Bu bağlamda kendi maskesini seçme konusunda ona seçenekler sunabilirsiniz. Bu seçenek sayısı, dönem çocuğu için 2 veya 3ten fazla olmamalı, aklını karıştırmamalıdır. Örneğin çocuk maskeleri satılan bir markette en beğendiği iki maskeden (hayvan figürlü ya da araba figürlü gibi ya da rengine göre seçim yapılacaksa) biri satın alınmalıdır.
Evden ayrılmadan önce çocuğunuza neler yapacağınızı anlatın.
"Markete gidiyoruz. Alışveriş yaptığımız süre boyunca maskelerimizi takacağız. Eve geldiğimizde onları tekrar indirerek çöpe atacağız. ‘’
Gittiğiniz yerde kuralları tekrar gözden geçirin.
Yeni yürümeye başlayan çocukların ve okul öncesi dönem çocuklarının sınırlı bir hafızası ve sınırlı öz kontrolleri olduğundan, markete-pazara vardığınızda neler olacağını unutabileceğinden kuralları gözden geçirmekte fayda var. "Markette olduğumuz süre boyunca maskelerimizi takacağız. İşimiz bitip eve döndüğümüzde onları çıkartabiliriz.’’ Gibi kısa hatırlatmalarda bulunulabilir.
Sevgili ebeveynler, kendinizi maske başarısızlıklarına hazırlayın.
Yeni yürümeye başlayan çocuklar ve okul öncesi dönem çocukları yetişkinlerle aynı öz kontrole sahip değildir. Oyuncak dükkanındaki gördükleri bebeği, arabayı size bahsetmek için heyecanlanacaklar ve maskelerini aşağı çekecekler ya da koridorda dans edecekler ve maskeleri düşecek. Maskenin yüzünü kapamasından sıkılacaklar veya hayal kırıklığına uğrayacaklar. Bunların hepsi normaldir. Çocukları hasta olma olasılığı konusunda üzmek veya korkutmak yerine, rutine odaklanmak en iyisidir: "Sağlıklı kalmak için mağazada maskemizi takmalıyız." Maskeyi çıkarmak istediğinde çocuğunuza "aile maskesi kuralınızı" hatırlatın. Kendi maskenizi gösterin ve çocuğunuzun yüzündeki maskeyi nazikçe değiştirin. Çocuğunuz maskenin rahatsız olduğunu sizinle paylaşırsa, bazen maskelerin kaşıntılı veya sıcak hissettiğini onu anladığınızı ifade edici cümlelerle karşılık verip doğrulamanızda bir sorun yoktur. Ardından çocuğunuzun dikkatini yakınlardaki bir şeye yeniden yönlendirin: ‘’Elmaların nerede olduğunu görüyor musun? Buradaki ağaç boyumuzla aynı mı gel ölçelim, Birbirimize kırmızı nesnelerin olduğu eşyaları gösterelim’’ vb. cümlelerle dikkati başka yöne çevrilebilir.
Maske takmak hepimiz için yeni bir şey olsa da, çocuklar günlük rutinlerin güvenliğine iyiki tepki verirler. Maskeler sürekli olarak ailenizin "dışarı çıkma" rutininin bir parçasıysa, çocuklar zamanla buna alışacak ve akışa uyum sağlayacaktır.
Beyza Arslan
Çocuk Gelişimci
