Tamamlayıcı Beslenme
Katı gıdalara geçiş, hem yeterli besin ögesini sağlamak, hem de bebeğinizin daha bağımsız olabilmesi için önemli unsurlardan biridir. Çünkü belli bir süreden sonra, beslenmede yetersizlik görülebilir. Ayrıca, 4-6 aylık bebekler, ebeveynlerinin yeme alışkanlıklarını gözlemleyerek taklit ederler ve bu da, bebeklerin tamamlayıcı beslenmeye hazır olduklarının bir işaretidir.
Dünya Sağlık Örgütü, bebeklerin 6 aya kadar sadece anne sütü tüketmesi gerektiğini, 6. aydan sonra ise, gelişen beslenme gereksinimlerini karşılamak için, bebeklerin besleyici olarak yeterli ve güvenli tamamlayıcı gıdalar alması gerektiğini vurgulamıştır.
İlk 6 ay, bebeğin ihtiyacı olan enerji ve besin ögeleri sadece anne sütü tüketimi ile karşılanabilir. Anne sütü bebeğin gereksinimlerini yeterli ölçüde karşılayamadığı zaman, katı gıdalar çocukların beslenmesine tamamlayıcı olarak eklenmelidir.
Sadece anne sütü alımından sonra, bebek 23-26 haftalığa geldiğinde, katı gıdalara geçmeye başlayabilirsiniz. Bazı bebekler daha erken katı gıdalara geçebilirken, bazıları daha geç başlayabilir. Burada bebeğinizi gözlemlemeniz önemli bir unsurdur.
Katı gıdalara geçiş ve zamanlama
Katı gıdalara geçişte zamanlama, yaşamın ilk yılında büyüme çarpıcı bir şekilde değiştiğinden büyük bir önem taşımaktadır. Bununla ilgili olarak kılavuzlar, katı gıdalara geçişin 17 haftalıktan (4 aylık) önce ve 26 haftalıktan (6 aylık) daha geç olmaması gerektiğini belirtmiştir.
Katı gıdalara erken veya geç başlamak farklı sonuçlar doğurabilir. 4 aydan önce katı gıda vermek boğulma riskini arttırdığı gibi vücuttaki birçok fonksiyonun gelişmemesine neden olabilir. Diğer bir taraftan, katı gıdalara çok geç başlamak, çocuk alerjilerinin oluşmasına neden olabilir.
Katı gıdalara erken başlamak
- Böbrekler ve gastrointestinal ve solunum yolunun gelişmemesi görülebilir.
- Sindirim sistemi tam olarak gelişemeyebilir ve erken katı gıda verilmesi vücutta enfeksiyon riskini arttırabilir. Özellikle bu dönemde hijyenik olmayan besinlerin ve biberonların kullanılması enfeksiyon riskini arttırır.
- Sindirim enzimleri, sindirim sistemi gelişmediğinden üretilemez ve gıdaların sindirimi yarım kalabilir. Bununla birlikte, mide ve bağırsak iltihabı olan “gastroenterit” oluşabilir ve bağırsak duvarı zarar görebilir.
- Tam gelişmeyen bağırsak daha geçirgen olur ve büyük proteinlerin geçmesine neden olarak alerjik hassasiyeti arttırabilir.
- Katı gıdaya erken geçiş, kilo alımı ile ilişkilidir. Erken başlatılan tamamlayıcı beslenme, erişkin dönemde obezite riskini arttıran bir sorunu oluşturabilir.
Katı gıdalara geç başlamak
- 6 aydan sonra hala anne sütü veya formüle edilmiş gıda alımına devam etmek, beslenme yetersizliği ile ilişkidir. Bu gecikme, bağışıklık sistemi ile bağlantılı bozukluklar için artan risk ile ilişkili olabilir.
- Yetersiz besin ögelerinin alımına bağlı olarak, demir eksikliği ve anemi riskleri artabilir. Çünkü, bebeklerin ilk 6 ay demir rezervleri bulunur ve 6. aydan sonra demir gereksinimlerini karşılayabilmek için gıda tüketimine başlamaları gereklidir.
- Yetersiz beslenmeye bağlı bilişsel gelişimlerinde gecikmeler görülebilir.
- Bebeklerin çiğneme ve yutma reflekslerinin gelişmemesine neden olabilir.
- Bebeklerin gıdalara karşı tat algısı geç oluşacağından, erişkin dönemlerinde tercih edeceği besin seçimini sınırlı tutmasına neden olabilir.
Anne sütü kadar, tamamlayıcı beslenme de bebek ve çocuk gelişiminin temel parçasıdır. Bu dönemde, gıdaların kalitesi ile birlikte miktarına da dikkate etmek gerekir. Çünkü her çocuğun ihtiyacı birbirinden farklıdır.
Ezgi Arslan
Uzman Diyetisyen
