2-5 yaş arası dönem çocukların dil ve konuşma gelişimi açısından oldukça önemlidir. Çocuklar her geçen sene dil ve konuşma gelişimi açısından bir adım öteye giderek dil ve konuşma gelişim basamaklarını tamamlamaya yaklaşırlar.
Bu yaş aralıklarında her zaman olmasada bazı çocuklarda belli faktörlere bağlı olarak konuşmanın akıcılığında bir takım farklılıklar ortaya çıkabilir. Konuşurken takılmak ya da söylediği kelimelerin ilk hecelerini uzatarak konuşmak konuşmanın akıcılığında normal olmayan bir takım durumların belirtisidir. Böyle bir durumda ebeveyn ya da birincil bakım veren kişiler tarafından çocuğun konuşma davranışları gözlemlenmelidir.
Peki konuşurken takılmak ya da kelimeleri, heceleri uzatarak konuşmak kekemelik midir?
Kekemelik, konuşma akıcılığında meydana gelen bir takım ses/hece/kelime tekrarı, uzatma veya konuşma sırasında oluşan duraklardır. Kekeleyen bireyler, akıcı bir şekilde konuşmakta zorlanırlar.
Kekemeliğin kesin bir nedeni olmadığı gibi birden fazla farklı sebebe bağlı olabilir. Genetik, nörolojik ve gelişimsel faktörleri kekemeliğin nedenleri içinde sayabiliriz.
Genellikle, 2-5 yaş arası dönemde ortaya çıkan kekemelikte kendiliğinden iyileşme görülebilir. Ama risk faktörlerine bağlı olarak kekemeliğin kalıcı olma ihtimali artar.
Kekemelikte Risk Faktörleri
Cinsiyet: Kekemelik, erkek çocuklarda daha sık karşılaşılan bir durumdur. Erkeklerin, kızlardan 4 kat daha fazla kekeme olma ihtimali bulunmaktadır.
Ailede Kekeleyen Bireylerin Olması: Ailede kekeleyen ya da geçmişte kekelemiş bireylerin olması bu durumun genetik faktörlere bağlı olduğunun göstergesidir.
Kekelemeye Başlama Yaşı: 3 yaş ve sonrası yaşlarda kekelemeye başlayan çocuklarda kekemelik durumunun kalıcı olma ihtimali yüksektir.
Kekemeliğin Başlangıcından İtibaren Geçen Süre: 6 aydan fazla olan kekeleme durumlarının çocuklarda risk durumu oluşturmaktadır.
Diğer Konuşma Bozuklukları: Çocuğunuzda kekemeliğe ek başka iletişim, dil ve konuşma bozuklukları varsa bu durum çocuğun kekemeliği için risk faktörü oluşturur.
Kekemelik Tedavisi
Kekemelik tamamen geçer demek doğru olmaz. Kekemelik, dil ve konuşma terapistinin değerlendirmesi sonucunda uygun terapi programıyla kontrol altına alınabilir. Terapi alan kişi, terapide öğrendiği yaklaşımlarla kekemeliğini nasıl kontrol altına alacağını zamanla öğrenip uygulayabilir.
Bunun için aileler, dil ve konuşma terapistlerine başvurmalıdır. En doğru yönlendirmeyi yapacak olan kişi dil ve konuşma terapisitidir.
Kekeleyen Çocukların Ailelerine Tavsiyeler
- Çocuğunuzun hangi durum ve ortamlarda kekelediğini gözlemleyin. En çok kiminle konuşurken kekelediğini de gözlemlemleyebilirsiniz.
- Çocuğunuzun söyleme şekline değil söylediklerine ve anlatmak istediklerine odaklanın.
- Konuşurken göz temasında kalarak çocuğunuzu anladığınızı ona hissettirin.
- Çocuğunuza ‘’Yavaş konuş, nefes al, düzgün konuş, bir daha tekrar et’’ gibi tavsiyelerde bulunmaktan kaçının. Bunların hiç bir faydası olmadığı gibi çocuğunuzda kekemeliği arttırabilir.
- Çocuğunuzla konuşurken soru sormaktan ve uzun ifadeler kurmaktan kaçının.
- Çocuğunuz kekelediğinde sinirlenmeyin ve kaygınızı ona yansıtmayın.
- Mutlaka her gün çocuğunuza zaman ayırın.
- Çocuğunuz kekelediğinde ne yapacağınızı bilmiyorsanız ve çocuğunuzun kekemelikle baş etmesini istiyorsanız mutlaka bir dil ve konuşma terapistinden de yardım alın.
Sena Kurtulmuş
Dil ve Konuşma Terapisti
