Bağlanma kuramı John Bowlby tarafından geliştirilmiştir. Bağlanma bebek ile ona temel bakım veren kişi arasındaki bağa denir. (okulöncesi çocukların terapisi) Bebeğin, biyolojik yetersizliği dikkate alındığında, bakım verenine karşı bir bağlanmanın oluşması kaçınılmazdır.(tüzün,sayar). Bebeğin bakım vereni ile oluşturduğu bu bağ bebeğin güvende olup olmadığı hissini yaşamasını sağlar. Bu bağlanma deneyimi de ileride ki ilişkilerinde bir rol model oluşturmaktadır. Bebeğine güvenli bir ortam sağlayan bakım veren ileride bebeğinin insanlarla daha kolay ilişkiler kurmasını sağlamış olmaktadır.
Bebeklerde Bağlanma Deneyi
Marry Ainsworth bağlanma kuramını incelemek için Yabancı Ortam gözlemini gerçekleştirdi. Bu gözlemde bebekler yabancı birinin var olduğu bir ortamda bakım verenlerinden ayrılıp onlara tekrar kavuşmaktaydılar. Bebeklerin tepkileri araştırılarak 4 farklı bağlanma stili belirlendi. Bunlar; güvenli bağlanmış bebekler, güvensiz kaçınan bebekler, güvensiz dirençli bebekler ve güvensiz dağınık bebeklerdir.
Güvenli bağlanmış bebekler, bakım vereninin yanında rahattırlar, çevreyi keşfetmeye isteklidirler, bakım veren odayı terk ettiği zaman bebek yabancı ile yalnız kalınca aşırı olmayan bir sıkıntı duymaktadır. Bakım veren odaya geri döndüğünde ise bebek sakinleşmek isteyerek bakım verenine yönelir.
Güvensiz kaçınan bebeklerde bakım veren odayı terk edince bebek bu durumdan pek etkilenmez. Bakım veren geri döndüğü zaman ya bakım verenden kaçar ya da görmezden gelir. Bebek bakım vereninden hem ayrıldığı zaman hem de bir araya geldiği zaman yüksek düzeyde bir psikolojik sıkıntı gösterir.
Güvensiz dirençli bebeklerde ise bakım veren odadan ayrıldığı zaman bebek aşırı bir kaygıya kapılır, ağlar ve yabancı, bebeği hiçbir şekilde rahatlatamaz. Bebek bakım veren odaya geri döndüğü zaman bile sakinleşmez.
Güvensiz dağınık bebekler, bu bebekler yabancı ortam deneyinde bakım vereni yanındayken bile korku doludurlar. Bakım vereniyle tatmin etmeyen bir ilişki içinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bağlanma Bozukluğu Nedenleri
Bağlanma bozuklukları 5 yaşından önce çocuğun bakım vereni ile sağlıksız bir ilişki kurmasından kaynaklanır. Bakım veren çocuğun fizyolojik, psikolojik ihtiyaçlarını ihmal etmişse eğer çocuk yeterince güven duymadığı bir ortamda kaygı ve korku içinde kalacaktır. İleride çocukta ilişki kurmada zorluklar, konuşma gecikmesi, insanlara karşı ilgisizlik, tekrar eden hareketler, göz kontağı kurmama, kendi etrafında dönme, sallanma, törensel davranışlar, beslenme konusunda düzensizlik, etraftaki duygusal değişime ilgisizlik gibi pek çok problem ortaya çıkabilir. Otizm ile karıştırılabilecek ortak tanılara sahip olduğu için ayırıcı tanının yapılması önemlidir.
Sena Kurtcan
Psikolog
