Doğumdan sonraki ilk yıllarda anneyle kurulan bağ kişinin ilerideki sosyal ilişkilerini, bireysel gelişimini ve psikolojik uyumunu etkilemektedir. Güvenli bağlanan bebeklerin, anneyle içten, samimi ve dengeli tecrübeleri bulunmaktadır. Buna bağlı olarak da başkalarının güven veren, sevecen ve yardımsever olduklarıyla ilişkili pozitif bilişsel şemalar oluşturmaktadırlar.
Anne çocuğa olan davranışlarında ilgisiz, soğuk ve umursamazsa çocukların zihinlerinde başkalarının tehlikeli, mesafeli ve tutarsız olduğuna dair negatif bilişsel şemalar oluşmaktadır. Bununla birlikte kendilerinin de sevilmeyen ve eksik biri olduklarına ilişkin olumsuz bilişsel şemalar geliştirmektedirler. Çocuklukta gelişen bu bilişsel şemalar, bireyin kişilik gelişiminin kökenini oluşturur. Pozitif ve negatif tüm bilişsel şemalar, doğumdan yetişkinliğe hayatın her döneminde bütün toplumsal ilişkilere ve benlik gelişimine etki etmektedir.
Bağlanmanın güvenli gelişmesi romantik ilişkilerin ve bağlanmanın da gelişmesini etkiler ve bu ilişki başta bebekle ebeveyn arasındayken sonraki dönemlerde yetişkin bireyler arasında gelişir. Çocuklukta ebeveynle kurulan ilişkiler yaşam süresince devam edip davranışlarımızı farklı yönlerden etkilemektedir.
Yapılan birçok çalışmada, güvenli bağlanmış kişilerin, kaçınan ve kaygılı bağlanmış kişilere oranla, ilişkilerde daha çok doyum yaşadıkları bulunmuştur. Güvensiz bağlanma yaşamış kişiler, iletişim sorunları yaşadıkları için çatışmaya eğilimlidir ve sorun çözebilme yöntemleri genellikle yetersizdir. Güvensiz bağlanmış kişilerin sosyal ilişkilerinde sorunları gidermekten kaçınan, sorumluluk almayan, kendisine güvenmeyen ve benzeri şekilde etkisiz tepkilerde bulunan kişiler oldukları ortaya konmuştur. Bu durum ilişkilerin niteliğinin azalmasına, yalnız olma ve dışlanma gibi sosyal problemlerin sürmesine ve endişe, depresyon gibi ruhsal sorunlara sebep olmaktadır.
Güvenli bağlanmış kişiler ise ilişkilerinde daha fazla olumlu ve daha az olumsuz duygular yaşayan, ilişkilerinde kendilerine güvenleri yüksek bireyler olmaktadır.
Bağlanma stilleri benzer şekilde bireyin ilişkilerdeki bağlılığına da etki eder. Güvenli bağlanmaya sahip kişiler, güvensiz bağlanmış kişilere nazaran ilişkisine daha bağlılardır ve ilişkileri doyum vermediğinde bu bağlılıklarını kolayca kesebilirler. Güvensiz bağlanma yaşamış kişiler ilişkilerde eşlerine ilişkin değişken yorumlarda bulunur. Eşleriyle ilgili yaklaşma/kaçınma çatışması yaşar ve bu doğrultuda tepki verirler.
Banu Yılmaz
Psikolog
