Ne kadar deneyimli olunursa olunsun belli bir yere hızlı ve güvenli varmak birtakım bilişsel beceriler ve konsantrasyon gerektirir.
• Bölünmüş dikkat; Direksiyon kullanırken, gaz pedaline basarken, sinyal verirken, yoldaki işaretlere ve diğer sürücülerin hareketlerine dikkat ederken aynaya bakabilmemiz için yardımcı olur.
• Odaklanmış dikkat; Dikkatimizi hedef bir uyarıcıya, süresi ne kadar uzun olursa olsun, odaklayabilme kabiliyetine olanak sağlar.
• Çalışma belleği; Dili anlama, okuma, matematiksel görevler, öğrenme veya akıl yürütme gibi karmaşık bilişsel görevleri yerine getirmek için bilgileri geçici olarak depolamamızı ve değiştirmemizi sağlayan süreçler kümesidir. Çalışma belleği, hem güvenlik için en uygun değişkenlere katılmak hem de sürüş sırasında ilgili bilgileri işlemek için sürüş sırasında yardımcı olur.
• Tepki verme süresi; Aniden karşımıza bir yaya çıkarsa, yayayı algılamamız, frene basmamız gerektiğine karar vermemiz ve eylemi gerçekleştirmemiz arasında geçen süre tepki verme süresidir ve bize yardımcı olur.
• Görsel tarama; Ne zaman ve nerede fren yapmaya ya da dönmeye başlamak gerektiğini hesaplamamıza olanak sağlar.
• Görüş alanı genişliği; Araç kullanırken yeterli bir görüş alanına sahip olmak tekerlek üzerindeki riskli durumları azaltmak için önemlidir. Bir aracı sollayacağımız zaman dikiz aynalarına ve geçmek istediğimiz şeride, önümüze bakmayı ihmal etmeden bakmamız görüş alanı genişliği sayesindedir ve bize yardımcı olur.
• Bilişsel esneklik; İşe gitmek için hergün aynı yolu kullanıyorsak ve fakat bir gün o yolda trafik kazası varsa başka yol seçmemize yardımcı olur.
• El-göz koordinasyonu; Direksiyonu sorunsuzca kontrol etmeye, şerit dışına çıkmamaya olanak sağlar.
• Tahmin; Bir aracı sollamak istediğimizde trafiğin hızını hesaplamamız gerekir. Tahmin becerisi araba kullanırken riskli durumlarda kararlar alabilmek için yardımcı olur.
•Uzaysal algı; Etraftaki diğer araçlarla bağlantılı olarak kendi arabamızın lokasyonunu anlamaya yardımcı olur.
Duygu Aydın
Psikolog
