Okul öncesi dönemde ailelerin en çok karşılaştığı problemlerden biri tuvalet eğitimidir. Klasik olarak verilen bilgi 18-24 ay’da çocukların bezden çıkarılması ve tuvalet alışkanlığı kazandırılmasıdır. Teorik olarak doğru olsada her çocuk arasında bireysel farklılıklar olduğu unutulmamalıdır. Kimi çocuk 18. Ay’da bezden çıkarken kimi çocuk 27. Ay’da çıkabilir. Burada önemli olan şey çocuk için hazırbulunuşluktur. Yani kasların olgunlaşması, çocuk kendini hazır hissetmesi, fiziksel açıdan hazır olmak en önemli basamaklar arasında. Aksi takdirde hazır olmayan çocuk baskıcı ve otoriter bir sistem ile tuvalet alışkanlığına maruz kalırsa daha çok korkacaktır ve içerisinde bulunduğu süreçte yaşayacağı olumsuzluklar kaçılnılmazdır. Özgüven açısından sorun yaşamamak adına her çocuk içerisinde bulunduğu süreçte hazırbulunuşluk düzeyine göre değerlendirilmelidir.
Tuvalet alışkanlığı kimi zaman uzun uğraşlar gerektirebilir. Yeni yeni bezden çıkmaya hazırlanan çocuk çişini ve kakasını altına kaçırabilir. Bu süreçte sabırlı olmak çok önemlidir. Bazen oyuna daldığı için altına kaçıran çocuk bazende tuvalete yetişemediği için altına kaçırabilir. Ailenin yaklaşımı ne kadar doğru olursa alışkanlık o kadar hızla kazanılacaktır.
Önemli noktalardan biri ödül ile teşvik edici olmaktır. Örneğin ebeveynler çocuğu ile bir ödül tablosu hazırlayabilir. İçerisinde bulunulan ay’ı kartona çizerek bir takvim oluşturur. Burada çocuğuda bu işleme dahil etmek onuda hevesli kılacaktır. Açıklamayı yapacak olan ebeveyn çocuğa içerisinde bulunulan günde her bir yaptığı tuvalet için stickeri kendisinin yapıştırabileceğini ve en sonunda en çok istediği şeyi ona alabileceği hakkında bilgi verir. Çoğu zaman çocuklar bu eğlenceli ödül tablosunda hoşlanır ve daha çok tuvalet alışkanlığına yönelim artar. Aile sözünü yerine getirerek çocuğu teşvik etmeli süreci eğlenceli kılmalıdır.
Hilal Alioğlu
Çocuk Gelişim Uzmanı
