Gelişimsel değerlendirme; çocuğunuzun bir çocuk gelişim uzmanı tarafından bilişsel, ince-kaba motor, dil, sosyal, öz bakım gelişim alanlarının ayrıntılı olarak değerlendirilmesidir. Yaşına göre kazanılması gereken becerilere yönelik yapılmaktadır. Gelişimsel değerlendirme rutin bir sağlık kontrolü kadar önemli olup gelişim basamaklarındaki gecikme veya sapmayı erken dönemde görmemizi ve buna yönelik müdahale programı oluşturmamızı sağlamaktadır. Gelişimsel değerlendirme formal ve informal olacak şekilde bütüncül bir süreçtir. Gelişimsel değerlendirme esnasında tarama testlerinden yardım alındığı gibi ayrıca ebeveynlerden detaylı ön bilgi alınması ve çocuğa yönelik yapılan gözlem sonucunda tamamlanmış olmaktadır. Gelişimsel değerlendirme sonucunda çocuğun varsa gelişim geriliklerine yönelik program hazırlanır veya gerekli birimlere (dil konuşma terapisti, odyolog, kbb uzmanı, diyetisyen, özel eğitim uzmanı, fizyoterapist, ergoterapist, psikolog, psikiyatrist vb.) yönlendirilmesi sağlanılır. Gelişim geriliği görüldüğünde 3 ay sonra, gelişimi normal seyrinde ise 6 ay sonra tekrardan değerlendirilmelidir. Sağlıklı gelişim gösteren çocukların 0-6 ay arasında bir kez mutlaka olacak şekilde, 12-18 ay arası, 2-3 yaş arası ve 5-6 yaş arasında gelişim tarama testi yaptırmaları önerilmektedir.
Gelişim basamaklarında geriliği olan bir çocuk erken dönemde ebeveynleri ya da hekimler tarafından bazen normal kabul edilebilmektedir. Birçok gelişimsel geriliğin ancak çocuk iki yaşını geçtiği halde yürümediği, konuşmadığı ya da ilerleyen dönemde okulda başarısız olduğunda fark edildiğine sıklıkla rastlanmaktadır. Oysa ki erken tanı ve tedavi ile gelişim desteklenerek çocuğun var olan potansiyeli en yüksek düzeyde değerlendirilebilmektedir. Bu sebeple ne kadar erken değerlendirilip takip edilir ise gelişimsel gecikmeler o kadar erken tespit edilir ve müdahale programı hazırlanır.
Gelişimsel değerlendirmenin temeli aile merkezli gelişimsel değerlendirmeye dayanmaktadır. Aile merkezli gelişimsel değerlendirme ise çocuğun temel bakım veren ebeveynleri ile birlikte, aile için anlamlı olabilecek bir yöntemle, ailenin ortak ve eşit katılımı sağlanarak gerçekleştirilen değerlendirme olarak ifade edilir. Bu değerlendirme çocuğun gelişimine uzmanın aile ile birlikte bakmasını sağlamakla beraber ailenin çocukla ilgili duygu, düşünce, kaygı ve beklentilerini de içermektedir.
Unutulmamalıdır ki düzenli gelişim tarama testi uygulaması, gelişimsel risk taşıyan bebeklerin erken tespit edilmesini sağlayan en önemli yöntemdir. Ve her çocuk alanında uzman gelişimciler tarafından değerlendirilip takip edilmeyi hak eder.
Ahsen Nur Dağ
Çocuk Gelişim Uzmanı
