İçinde bulunduğumuz çağın gerekliliklerinden olan teknoloji artık hayatımızın her aşamasında karşımıza çıkıyor. İşlerimizi o kadar kolaylaştırıyorlar ki onları hiç yanımızdan ayırmıyoruz. Çocuklarda doğal olarak yanımızdan hiç ayırmadığımız bu teknolojilere karşı yeni bir keşif ve merak duygusuyla fazlaca ilgi yüklüyorlar. Bizler de çocuklarla ilgilenirken bazen teknolojinin çekiciliğinin çocuklar üzerindeki etkisini fark ederek onları fazlasıyla bu teknolojiyle baş başa bırakıyoruz. Baş başa bırakmak? Galiba sorun tam da bu soru sorulduktan sonra başlıyor.
Bir telefon veya tablet uygulaması yüklerken genelde çocukların yükledikleri oyunlara bakılmıyor. Ya da internette aratılınca ortaya çıkan sonuçlardan bazıları hemen yükleniyor. Arama motorunda 2 yaş için tablet oyunları, 3 yaş için eğitici telefon uygulamaları, bebekler için uygulamalar vb. bir sürü üzücü sonuçla karşı karşıya kalıyoruz. Araştırmalar bebeklerin zihinsel gelişimleri uygun olmadığı için 2 yaşından küçük çocukların ekrana maruz kalmalarının sakıncalı olduğunu belirtmektedir. Sosyal etkileşimi sınırlayan elektronik medyayla aşırı ilgilenmenin beynin sosyal ve yaratıcılık sistemine zarar verebileceği de araştırmacılar tarafından söylenmektedir. Erken yaşta tablet ve telefon kullanımı bebekler ve çocuklar için bir “Zeka Göstergesi” değildir.
Lütfen 3 yaşından önce çocuklarımızı tablet ve telefon ile tanıştırmamaya, yemek yerken bir yandan telefon tablet izletmemeye, sakinleştirmek için teknolojik eşyalar vermemeye özen gösterelim. Onlara bu dönemde bol bol hikaye okuyabiliriz. 4-5 yaşlarına kadar en iyi öğrenme yolu yaparak- yaşayarak öğrenmedir. Uzun süreli değil, kaliteli vakit önemli olan.
Telefon ve tabletlerde yer alan uygulamaların tümünü olumsuz kategoride bulunduramayız tabiki. Çocuklar için yapılmış eğitirken öğreten ve eğlendiren birçok güzel uygulama var. Fakat bu uygulamaların bazıları çocuklara katkı sağlıyor, beceri kazandırıyor diye “sınırsız kullanım” anlamına gelmemesi gerekir. Küçük yaşlar için günde en fazla 30 dakika tablet ve telefon saati, okul çağı çocukları için ise bu süre en fazla 1 saat olmalıdır.
Ebeveynlerin burada göz önünde bulundurması gereken önemli konular, uygulamaların ebeveyn gözetiminde kullanımı, süre denetimi, çocuklara sakinleşmesi için teknolojik alet verilmemesi ve uygulama indirilmeden önceki süreçtir. Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz.
Telefon ve tablet uygulaması yüklerken dikkat edilmesi gerekenler;
- Uygulamanın gelişim düzeyine uygunluğu ( yaş )
- Uygulamanın kim tarafından sunulduğu
- Ücretsiz bir uygulama ise uygulama içerisindeki reklamlar
- Aile kategorisinde yer almış olsa bile ebeveyn tarafından kontrolü
- Uygulamanın çocuklara getirisi
- Uygulama içerisinde yer alan resimlerin ve fotoğrafların çocuklara uygunluğunun kontrolü
- Uygulama yüklerken sizden istenilen izinler
- Online bir uygulama veya oyunsa kişiye özel haklardan çocuklara bahsedilmeli
Örnek Uygulamalar:
- TRT Elifin Düşleri
- LALALA, Ezo SUNAL
- TRT Rüzgar Gülü
- Genç Matematik Kralı
- Alphabet
- E- kitap, puzzle ve bulmaca tarzı oyunlar
NOT: Amacımız teknolojiyi ortadan kaldırmak yerine, teknolojiyi doğru kullanmakla beraber çocuğun eğitim ve gelişimine katkı sağlayacak birçok seçenek sunarak ve olumsuz etkilerinden korunmayı amaç edinerek bu alışkanlıkları makul düzeye indirgemektir.
Nisa Nur Uzunlar
Çocuk Gelişimci
