Çocuklarda “mülkiyet” kavramı gelişmemiştir. Dolayısıyla gördüğü her şeyi kendine ait olduğunu düşünür. Kleptomani yani çalma davranışında bulunan çocuk, hırsızlık yapma amacında değildir. Çocuklar, “benmerkezci” bir tavır takınarak, hiç sorgulamadan beğendiği bir eşyaya, oyuncağa veya nesneye sahip olabileceğini düşünürler. Bu sahiplenme duygusunun anormal düzeye çıkması sonucunda “Kleptomani” davranışı açığa çıkar. Çalma davranışlarında bulunan bir çocuk, anaokulunda sevdiği bir oyuncağı öğretmenine sormadan kendi oyuncağıymış gibi alabilir.
Çocuklarda Çalma Davranışının Nedenleri
- Çocuğun sevgi ve ilgi eksikliği yaşaması
- Erken dönem travmatik yaşantılar
- Çocuğun sevdiği birini kaybetmesi
- Duygusal istismara maruz kalma durumu
- Anne babanın aşırı disiplinli tavır takınmaları
- Anne babanın çocuğunu başkalarıyla kıyaslaması
- Çocuğu fazla eleştirmek
- Huzursuz aile ortamı
- Çocuğa hiç olumlu geri bildirimler vermemek
- Anne baba arasındaki gerilimler
- Yoksunluk
- Güvensizlik
- Olumsuz arkadaş çevresi
Çocuğun ihtiyacı olmadığı halde bir oyuncağı, eşyayı çaldığında esasında çocuğun çaldığı şey, çocuğun dünyasında göremediği sevgi ve ilginin sembolize edilmiş halidir. Çocuk, yaşadığı duygusal boşluğu çeşitli şekillerde doldurmaya çalışır. Çaldığı nesne, anne babasına, ya da başkasına duyduğu kırgınlık, kıskançlık gibi nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. Konu ile ilgili yapılan araştırmaların sonuçlarına göre; çalma hastalığı, sevgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Çalma Alışkanlığı Karşısında Anne Babalar Nasıl Davranmalıdır?
- Anne babalar, çocuklarının bu tarz davranışları karşısında doğru iletişim kurması gerekir.
- Çocuğu yargılayıcı ve suçlayıcı tavırlar takınmamaları gerekir.
- Anne babanın çocuğa “doğru rol model” olması gerekir.
- Çocuğun başkalarının eşyalarını habersiz ve izinsiz şekilde almasının yanlış olduğu, eşyasını bulamayan kişinin üzüleceği çocuğa yaşına uygun şekilde anlatılmalıdır.
- Çocuğun temel gereksinimleri karşılanmalıdır.
- Çocuğun dürüst davranışları yaşına uygun ve yeterli şekilde ödüllendirilmelidir.
- Çocuk, çalma davranışında bulunduğunda anne baba çocuğu uygun bir dille uyarması gerekir.
- Anne babanın çocuğu ile “kaliteli zaman” geçirmesi oldukça önemlidir. Kaliteli zaman ile çocuğun yaşadığı sevgi eksikliği giderilmeye çalışılmalıdır.
- Anne babanın çocuğa “mülkiyet” kavramını anlatması ve çocuğun bu kavramı içselleştirmesi gerekir.
Uzm. Dr. Mustafa Erkan
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
