Çocukluk çağı;
Döllenmeden itibaren başlayan ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eden dönemdir.Bütün diğer canlılara kıyasla insanda çocukluk çağı daha çok uzundur(16-18 yıl).
Çocukluk dönemleri
I- Doğum öncesi dönem
- Embriyonal dönem(0-10hafta)
- Fetal dönem(10 hafta-Doğuma kadar)
II- Doğum sonrası dönem
- Yenidoğan(28 gün)
- Süt çocuğu(28 gün-2 yaş)
- Oyun çocuğu(2-4 yaş)
- Okul öncesi (4-5 yaş)
- Okul (6-12 yaş)
- Ergenlik ( kızlarda 10-18, erkeklerde 12-20 yaş)
Büyüme, vücut hacminin ve kütlesinin artması anlamına gelir. Boy, tartı, göğüs çevresi, kas iskelet sistemi, iç organ büyümesidir. İlk 6 ayda baş daha hızlı büyürken, 6 aydan sonra göğüs çevresi, 9-12 aydan sonra ekstremite(vücudun uç kısımları) büyümesi hızlıdır.
Gelişme (olgunlaşma, diferansiyasyon) biyolojik işlevlerin kazanılmasını ifade eden bir terimdir. Buna motor, sosyal, psikolojik ve davranışsal gelişme de dahildir
Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan başlıca ölçütler:
- Vücut ağırlığı ve ağırlık artış hızı
- Boy uzunluğu ve boy uzama hızı
- Baş çevresi ve baş çevresinde artma hızı
- Vücut bölümlerinin birbirine oranı
- Göğüs çevresi
Tartı Alımı
Normal zamanına doğan bebek ortalama kilosu 3.3kg’dır. İlk 5 ay boyunca çocuklar ortalama her ay 750 gr’ alır. Daha sonra 1 yaşa kadar ortalama 400 gr tartı alır. Bir yaşa gelen çocuk yaklaşık doğum kilosunun 3 katına ulaşır.
Boy Artışı
Doğumda ortalama 48-50 cm’dir.
- 1 yaş: 75 cm
- 2 yaş: 85 cm’ ye ulaşır.
Baş Çevresi
- Klinik muayenede baş çevresi ölçümü: Başın arkada en çıkıntılı noktası ile kaşların üzerinden geçirilen bir mezura ile ölçülür.
- Doğumda ortalama 35 cm
- 3. ayda 40,5cm
- 6.ayda 43 cm
- 12. ayda 46 cm’dir
Büyüme ve gelişmeyi etkileyen faktörler
- Genetik
- Cinsiyet
- Hormonal Faktörler
- Uterus içi ortam faktörleri
- Postnatal ortam faktörleri
Gelişmenin değerlendirilmesi
- Dişlerin çıkma ve değişme yaşı
- Kemiklerin olgunlaşma derecesi
- Nöromotor gelişme
- Zeka ölçümleri
- Cinsel gelişme
Duyu organlarının gelişmesi; Görme: yenidoğan bebek görme alanı içinde parlak cismi farkeder. 2 aylık: 180 derece takip eder. 4 aylık eşyayı görür, uzanmak ister.İlk 2-3 ay fizyolojik şaşıdır. Kayma 3. aydan sonra devamlı ise strabismustan (şaşılık) bahsedilir. İşitme: Yenidoğanda gelişmiştir. Ani ve kuvvetli sese irkilme ile yanıt verir.6 aylık: Ses kaynağına başını çevirir.
Dışkı kontrolü: 1.5 yaş civarında çocuğun hangi saatler dışkı yaptığına dikkat edilerek eğitim verilebilir. İdrar Kontrolü. İstemli kas kontrolüne bağlıdır. (Geri geri yürüme). On sekiz aydan sonra en geç 2.5 yaşta eğitim başlamalıdır.
Nöro-motor Gelişme: Sinir ve kas sisteminin kontrolünün kazanılması demektir. Yenidoğan döneminde mevcut olan refleksler 5-6. aya kadar kaybolurlar. Daha sonra bebekler nöro-motor gelişmelerini tamamlarlar.
El- göz koordinasyonu: 8 haftalık bir çocuk 25-30 cm uzaklıkta bir oyuncağa dikkatle bakar. Bunu başı ve gözleriyle izler. 2 aylıktan sonra çocuk etrafı gözleriyle inceler. 6-9 aylık çocuk 0.5 cm topu 3 metre uzaktan görür ve takip eder. 18 aylık çocuk eline verilen oyuncak bebeğin eşini işaret parmağı ile gösterebilir. 3-6 yaş arasında çocuk eş harf çiftlerini yan yana getirebilir.
Yakalama: 4-6 ay bilinçli eşya/oyuncak yakalama başlar. 6 aylık çocuk oyuncağa uzanıp avucu ile yakalar.9 aylık çocuk eşyayı baş ve işaret parmağını kullanarak tutar.12 aylık çocuk bu beceriyi çok daha kolay yapar.
!!!! İki yaşında hiçbir kelimeyi bilinçli söyleyemeyen, 3 yaşında kısa cümle kuramayan, 4 yaşında anlaşılır cümle kuramayan çocuklarda konuşma işlevi belirgin gecikmiştir. Bu gecikme: zeka geriliği, uyarı eksikliği, Aşırı utangaçlık, psikolojik sorun, işitme bozukluğu,artikülasyon bozukluğuna bağlı olabilir.
Begüm Gönay
Fizyoterapist
