- Ayrılma anksiyetesi bozukluğu; çocuğun, evden, ebeveynlerinden veya bağlandığı kişilerden ayrılma durumu yaşadığında 4 hafta ya da daha uzun süre boyunca gelişim düzeyine uygun olmayan yoğun kaygı hali yaşaması olarak ifade edilebilir.
- Çocuk, her ayrılma durumunda yineleyici bir şekilde yoğun korku ve kaygı hali yaşar ve ayrılma durumu yaşadığı kişilerle sürekli bir biçimde ilişki içinde olmaya ihtiyaç duyar.
- Özellikle; çocuğun okula ya da kreşe başladığı dönemde bu anksiyetik durumun varlığı kendini belli eder. Çocuk, okula gitmemek adına çeşitli yolları dener ve okula gitmeyi reddeder.
- Okul çocuğu, tıpkı 24 aylık bebeklerin yaşadığı korkua benzer korku ve kaygı yaşar.
- Bağlanma figürlerinden ayrılma durumu ya da ayrılma beklentisinin varlığında çocukta; bir takım bilişsel, fiziksel, duygusal ve davranışsal semptomlar ortaya çıkmaktadır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Tanı Ölçütleri
- Her ayrılık durumunda yeniden ortaya çıkan yoğun kaygı ve panik hali
- Ayrıldığı kişilerin (ebeveynleri ya da bağlı olduğu kişiler) başına kötü bir şey geleceğine ilişkin aşırı kaygı hali yaşama
- Okula ya da başka bir yere gitmeyi reddetme veya bu konuda isteksizlik gösterme durumu
- Ayrılık temalı kâbuslar görme
- Evden uzak bir yerde uyumayı reddetme veya bu konuda isteksizlik gösterme
- Tekrar eden fiziksel yakınmalar ( mide ağrısı, baş ağrısı, kusma, iştahsızlık, ishal, taşikardi gibi yaşanan kaygının bedenselleştirilmesinden kaynaklı belirtiler gösterme
Klinik Görünümler
- Okuldan kaçınma davranışları sergileme
- Uyuyamama, mide bulantısı
- Sürekli olarak güvenliğini oluşturacak eylemlerde bulunma isteği ( yastığa sarılıp uyuma gibi…)
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Görülme Sıklığı
- Kız çocuklarında görülme sıklığı, erkek çocuklarda görülmeye oranla iki kat daha fazladır.
- Kız çocuklarında görülme oranı; % 5- 10 oranındadır.
- Ayrılma anksiyetesi bozukluğunun çocuk ve ergenlerde görülme oranı % 3-5 arasındadır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğunun Görülme Nedenleri
- Ayrılma anksiyetesi bozukluğunun oluşmasında psikolojik, biyolojik ve soyaal etmenler etkilidir.
- Aşırı kontrolcü anne- baba tutumu
- Kız ve erkek çocuklarda hemen hemen aynı sıklıkta görülüyor olması, bu bozukluğun ebeveynler tarafından çocuğa aktarılmış, yansıtılmışolduğunu göstermektedir.
- Ayrılma anksiyetesinin şiddetini, erken dönem çocukluk çağında yaşana depresyonlar, çatışmalı aile ortamı, sosyal fobiler kardeş kıskançlığı gibi durumlar artırmaktadır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğunun Tedavisi
- Ayrılma kaygısı bozukluğunun tedavisinde ilaç tedavisi olarak; TCA, SSRI, Anksiyolotikler kullanılmaktadır. İlaç tedavisi tek başına etkili bir tedavi yolu değildir.
- Davranışçı ve bilişsel terapiler kullanılmaktadır.
- Tedavi planı genellikle okula yeniden ve en kısa zamanda dönme ve tedaviye öğretmenin aktif katılımını içerir.
- Tedavi en çok kullanılan yöntemler; oyun terapisi, çocukla psikoterapi, psikodrama gibi tedavi yöntemleri etkili şekilde kullanılmaktadır.
- Hastaların yaklaşık 2/ 3 ‘ünde ve daha fazlasında uygulanan tedavi sonucunda başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Uzm. Dr. Mustafa Erkan
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
