Obsesif kompulsif bozukluk, sosyal hayatı, bireyin iş, okul yaşamını, işlevselliğini aşırı düzeyde olumsuz etkileyen psikiyatrik bozukluklardan biridir. Obsesif kompulsif bozukluk, bireyin zihninden atamadığı, rahatsız edici, düşünceler (obsesyonlar) ve bu obsesyonlara tepki olarak gelişen, ortaya çıkan davranışların (kompulsif) bireyin yoğun kaygı, bunaltı yaşamasına neden olan bir psikopatolojidir.
OKB’ye örnek vaka söylemek gerekirse; Örneğin; Sekiz yaşında kız çocuğu, aklına kötü şeyler geldiğini söylüyor ve devamlı annesinin olmaz kızım demesini istiyor. Ama annenin defalarca “bir şey olmaz” demesi onu tatmin etmiyor ve kaygısını yatıştırmıyor. Yapılan değerlendirmede, eğer annesine o sözleri tekrarlatmazsa, anne ve babasına kötü bir şey olacağı düşüncesinin geldiği ve bu düşünceyi bir türlü aklından çıkaramadığı öğrenildi. Okul yaşantısı ve arkadaş ilişkileri bozulmuştu.
Tanı konulurken dikkat edilmesi gereken şeylerden biri ailenin verdiği öyküdür. Aileler genellikle kompulsiyonları “tik” olarak tarif etmektedirler. Özellikle de bir yere dokunma ya da belli hareketi tekrarlama olduğunda bu anlatım gözlenir. Oysa tik kasların istemsiz kasılmasıdır. Ve birbirlerinden farklı hastalıklardır. Çocukların bazı şeyleri aktarımındaki güçlükler nedeniyle de tanı için başka hastalıkların değerlendirilmesi gerekir.
Çocuklarda Obsesif Kompülsif Bozukluğun Görülme Sıklığı
- Yapılan araştırmalara göre çocukluk çağında OKB’ortalama başlangıç yaşı 7-12 yaş aralığındadır.
- Çocukluk döneminde erkeklerde 1,5 kat daha fazla görülürken, ergenlik döneminde Kız ve erkeklerde yaklaşık olarak aynı yaşlarda görülmektedir.
Çocuklarda Obsesif Kompülsif Bozukluğun Tedavisi
Çocuklarda obsesif kompulsif bozukluğun tedavisini birkaç yönden ele almak gerekir. Öncelikle aileye ve çocuğa bu hastalığın uzun süreli olacağı anlatılmalı, iyi takip ve uyum konusunda onlarla anlaşılmalıdır. Zaman zaman obsesyonların ve bunlara bağlı kompulsiyonların değişebileceği belirtilmelidir. Tedavi olmadığı takdirde, erişkin dönemde devam edeceği ve gittikçe bulguların yaşamı daha etkiler duruma gelebileceğini söylemekte yarar vardır. Çocukla beraber ailenin tedaviye katılımı önemlidir. Özellikle çocuk kompulsiyonlarına aileyi katmışsa ya da aile içindeki davranışlar hastalığı arttırıyorsa ailenin de tedavide etkin yer alması şarttır. Bunun dışında, çocuğun bireysel tedavisinde obsesyonları için ilaç tedavisi gerekir. Bu hastalığın oluş nedenlerinde, biyolojik faktörler önemli yer tuttuğundan ilaçlar önemlidir. İlaçlar oluşabilecek ek sorunların giderilmesini de sağlar. Çocuğu destekleyici terapiler ve algılayabileceği yaşta ise davranışçı tedaviler de sorunun giderilmesinin önemli bölümleridir. Çocuklarımızda da takıntılar olabileceği, tedavi edilmesi gerektiği, tedavi edilmediği zaman sorunun büyüyebileceği unutulmamalıdır. OKB, sosyal hayatta işlevselliği çok büyük oranda bozan bir psikopatolojidir.
Uzm. Dr. Mustafa Erkan
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
