Herkese merhabalar. Hepimiz illaki küçüklüğümüzden masallar, hikayeler hatırlıyoruzdur. Hatta bunları çocuklarımıza, kardeşlerimize, yeğenlerimize, kuzenlerimize anlatıyoruzdur. Aslında kitapların çocuklar birçok yararı var. 1 aylık bebek için bile abc kitapları bulunmaktadır.
Peki, kitaplar ve hikayeler çocuklar için neden bu kadar önemli?
Öncelikle bu konuyu bebekler üzerinden ele alalım.
- Bebekler için olan kitaplar daha çok görsel içeriklidir. Görme güçlerini, renk algılarını arttırır. Gördüklerini ayırt etmede kolaylık sağlar.
- Dikkatlerini arttırır. Görselleri incelerken aynı zamanda aklında bütünlük sağlamaya çalışır. Bu da bilişsel kapasitesini arttırır.
- İnce motor becerilerine katkıda bulunur. Sayfaları çevirmeye çalışırken çok çaba sarf ederler bu yüzden de parmaklarını nasıl kullanması gerektiğini kavrar.
- Dokunsal olarak uyaran farklılığı yaratır. Farklı dokuda kitaplarla farklı temaslar oluşturması ona doku farklılığını öğretir.
Çocuklar için kitabın önemi ise;
- Hafızalarını arttırmada yardımcı olur. Özellikle çocuklara kitabı okuduktan sonra sorular sormak bunu daha da geliştirir.
- Dikkat sürelerini arttırır.
- Bilişsel kapasitelerine destek olur.
- Hayal gücünü geliştirir. Resimde gördükleriyle kendi aklında canlanan sahneleri birleştirir. Ve bunun üzerine bütün senaryoyu tekrar oluşturur.
Peki doğru kitap seçimi nasıl olmalı?
- Bebekler için kitap seçimi her şeyden önce bol resimli olmalı. Yenidoğan için kırmızı ve siyah rengin ağırlıkta olduğu kitaplar seçilmelidir. Çünkü net görebildikleri tek renkler siyah ve kırmızıdır.
- Bebeklik zamanda tercih edilecek kitapların çok hafif ve yırtılamayacak kalın yapıda sayfalı olması tercih edilir. Çünkü el-kol koordinasyonları tam anlamıyla gelişmemiştir. İstemli ya da istemsiz sayfaları yırtabilirler, ağızlarına götürebilir. Islanınca da zarar görmeyecek kitaplar olması gerekir.
- Daha küçük bebekler için kitap tercihi bez kitaplardan oluşur. Güçleri kalın sayfalı kitapları kaldırmaya yetmeyeceğinden bez kitaplar bu dönem için daha kullanışlı olmaktadır.
- Kitapların köşe kısımlarının sivri olmamasına dikkat edilmelidir. Eğer sivriyse de siz de bir makas yardımıyla yuvarlak hale getirebilirsiniz.
- Yaş büyüdükçe resimlerin yerini yazılar almaya başlayacaktır. Fakat çocukların bir şeyi sevebilmesi için dikkatlerini çeken bir durumun olması gerekir. Kitaplarda bu dikkat çeken şey resimlerdir. Aynı zamanda okunan çoğu şeyin görsel olarak da görülmesi hafızada daha iyi kalmasını sağlar. Bu yüzden kitap resimlerinin önemi büyüktür.
- Hikayeyi okuyan kişinin ses tonu, mimikleri, kitaptaki duyguları çocuğa geçirişi çok çok önemlidir. (Bunu bir sonraki gönderide hikaye anlatıcılığı olarak ayrıca anlatacağım.)
Çocukların dikkat süreleri 5 yaşa kadar çok düşüktür. Bir kitabı alırlar karıştırırlar, sayfaları çeviriler ama hemen bırakabilirler. Yine de çocukların olabildiğince kitaplarla birlikte olması, görmesi, dokunması, incelemesi onların ileri yaşlarda da kitap okuma alışkanlığı kazanması için önemi çok büyüktür. Tabi ki her şeyden önce buna anne-babanın da rol model olarak çocuğa örnek olması gerekmektedir. Unutmayın çocuk ne görürse onu yapar, onu alışkanlık haline getirir.
Selva Deniz
Çocuk Gelişimci
