Okul olgunluğu, çocuğun sosyal, psikolojik, bilişsel ve fiziksel anlamda okula gitmeye hazır olması anlamına gelmektedir.
Çocuğun gelişimsel açıdan yaşına uygun motor davranışları, zihinsel işlevleri gerçekleştirebiliyor olması gerekir. Aynı zamanda sosyal alanda kendini, duygularını ifade edebilmesi, iletişim kurabilmesi ve kendisine verilen sorumlulukları yerine getirebilme becerisine sahip olması gerekmektedir. Her birey, benzer gelişim basamaklarından geçmektedir. Ancak bazı çocuklar, yaşıtlarına oranla gelişim basamaklarını hızlı geçerken bazı çocuklar ise bu gelişim basamaklarını daha yavaş geçmektedir. Dolayısıyla bu sebeplerden dolayı çocukların “okula başlama yaşı” değişkenlik gösterebilmektedir. Çocuğun, gelişim basamaklarını gelişim düzeyine, yaşın uygun ve normal düzeyde geçebiliyor olması çocuğun okula başlamak için yeterli olgunluğa ulaşmış olduğunu göstermektedir.
Okul olgunluğu esasında “ çocuğun, okula başlamadan önceki dönemde var olan potansiyelini ne derecede açığa çıkarabildiği, ne derecede okula hazır olduğunun ifadesidir.” Çocuğun psikolojik, sosyal, bilişsel ve fiziksel düzeyde yeterli olgunluğa erişmiş olması gerekir. Bu düzeylerden herhangi birinde çocuk, yeterli olgunluğa ulaşmamış ise bu durum çocuğun okul olgunluğunun henüz tam anlamıyla gerçekleşmediğini göstermektedir.
Çocuk psikolojisi alanında uzman kişilerde çocuğun sadece zihinsel olgunluğa ulaşmış olmasının okulda başarı gösterebilmesi iççin yeterli olmadığını, çocuğun psikososyal ve fiziksel anlamda da olgunluğa erişmiş olmasının okul başarısında önemli rol oynadığını ifade etmektedir.
Okul öncesi eğitimin alınmış olması, çocuğun okula daha çabuk ve başarılı şekilde adapte olmasını sağlamaktadır. Okul öncesi eğitim ile okul ve okul yaşantısı ile daha erken karşılaşan bireyler, okula başladıklarında derse katılım, özerk davranabilme, sorumluluk alabilme, sınıf içi etkinliklere katılma, arkadaşlık kurabilme ve iletişim becerilerini açığa çıkarmak konusunda daha başarılı olmaktadırlar.
Çocukların yeterli okul olgunluğuna sahip olup olmadıkları yani okula gitmeye hazır olup olmadıklarını anlamak amacıyla psikiyatrist veya psikologlar tarafından yapılan çeşitli “Okul Olgunluğu Testleri” uygulanmaktadır. Bu testlerden en çok kullanılan testlerin başında “Metropolitan Okul Olgunluğu Testi” gelmektedir. Bu test; “Kelime Anlama”, “Cümleler”, ”Genel Bilgi”, “Eşleştirme”, “Sayılar” ve “Kopya Etme” şeklinde 6 alt testten ve toplamda 100 maddeden oluşmaktadır. Metropolitan Okul Olgunluğu Testi, bir uzman tarafından uygulanmalıdır.
Test sonuçlarından hareketle; çocuğun okula gitmek için gereken olgunluğa ne derecede hazır olduğu ve hazır bulunuşluk seviyesi gibi durumlar ölçülebilmektedir.
Uzm. Dr. Mustafa Erkan
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
