Size sürekli, çocuklarınıza nasıl “bakmanız” gerektiğini söyleyenler oluyor mu? Sosyal mecralarda gezinirken “İyi çocuk nasıl büyütülür?” ya da “Mutlu çocuk nasıl yetiştirilir?” gibi başlıklar görüyor musunuz? Peki verilen tavsiyelerin sizin çocuğunuza ya da ailenize uymadığı oluyor mu? Eğer bu sorulara cevabınız “Evet” ise bu yazıyı okumaya devam edebilirsiniz çünkü bağ odaklı ebeveynlik tam olarak bundan bahsediyor.
Her çocuğun biricik olduğundan bir süredir bahsettiğimize göre artık her ailenin de biricik ve kendine özgü olduğundan söz edebiliriz. Tüm çocukların bireysel özellikleri, yetenekleri, gelişim süreci farklı olduğu gibi aynı zamanda doğduğu, yaşadığı ortam, ailesi, ebeveynleri ve hatta ebeveynlerinin yaşadıkları da birbirinden farklıdır. Bu çeşitliliği düşündüğümüzde tüm çocuklar ve ebeveynler için tek bir tavsiye verilebilir mi? Ya da verilen bu tavsiyeler tüm çocukları kapsar mı? HAYIR.
Bağ odaklı ebeveynlik, kalp ve beynin örtüştüğü sezgisel bir ebeveynlik olarak tanımlanmaktadır. Alacağınız kararlar, atacağınız adımlar size, hislerinize, çocuğunuzla olan ilişkinize ve mevcut durumun getirileri gibi birçok değişkene bağlıdır. Bu sebeple en doğru karar sizin içinize sinen karardır.
Bağ odaklı ebeveynliğin amacı güvenli sınırlar içerisinde empati becerisi gelişmiş çocuklar yetiştirmek ve bu çocukların süreç içerisinde bağımsızlaşarak şiddetsiz bireyler olmasını sağlamaktır. Bağ odaklı ebeveynlik ebeveynlere ne yapmaları ya da ne yapmamaları gerektiğini söylemez, kurallara boğmaz. Aksine yol gösterici sekiz yapı taşını kendilerine uyarlamalarını ister. Uluslararası Attachment Parenting Kurumu API’ın tanımladığı ve Attachment Parenting’i destekleyen yol gösterici sekiz yapıtaşı prensip ise şunlardır:
- Bilgi Edinmek ve Hazırlanmak: Çocuk gelişimi hakkında bilgi edinmek bu süreçte kaygılarınızı azaltarak daha doğru kararlar vermenizi sağlamaktadır.
- Bebeği/Çocuğu Sevgiyle Beslemek: Bebeklerin/Çocukların ihtiyaçlarını karşılarken göz teması kurarak, sevildiğini hissettirerek yapmak gereklidir. Çocuklarınıza ayırdığınız vakitte sadece onlarla ilgilenirseniz kendilerini değerli hissedeceklerdir. Çocuğunuz size gününün nasıl geçtiğini anlatırken telefona bakmak, televizyon izlemek ya da başka işlerle uğraşmak ilişkinizi olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
- Bebeğin ihtiyaçlarına hassasiyetle cevap vermek: Ebeveyn-bebek bağlanmasının en temel kurallarından biri çocuğun ihtiyaçlarına zamanında cevap vererek onu korku içerisinde bırakmamaktadır. İhtiyaçlarına olumlu cevap alan çocuklar ebeveynlerine güvenebileceklerinin farkında olurlar. Bu ihtiyaçların çocukların gelişim dönemlerine uygun karşılanması da önemlidir.
- Ten teması ve Dokunuş: Çocuğunuzla aranızdaki bağı güçlendirmek için bebek masajı gibi çeşitli uygulamalardan destek alabilir, temas gerektiren oyunlar oynayabilirsiniz.
- Uyku Düzeni/ Güvenli ve sağlıklı bir uyku düzeni kurmak: Bağ odaklı ebeveynlik her çocuk için aynı uyku eğitiminin verilerek çocukların saatlerce ağlatılması ya da uykuya zorlanması değil, çocuğu tanıyarak en güvenli uyku düzeninin bulunmasını desteklemektedir.
- Tutarlı ve Devamlı bir şekilde koşulsuz sevgiyi hissettirmek: Koşulsuz sevgi çocukların davranışlarına göre değişmemeli, çocuklar her zaman desteklendiğini bilerek sevginin daim olduğuna inanmalı.
- Pozitif Disiplin Uygulamak: Çocuklar için hazırlanan güvenli sınırları sunarken şiddetten uzak ama kararlı ve tutarlı bir davranış biçimi uygulamak gerekir. Bugün evet dediğiniz bir davranışa yarın hayır denildiğinde çocuklar kuralları anlamakta zorluk çekebilir.
- Denge: İnsanlar birden fazla kimliğe sahiptir. Anne, baba, çocuk, eş, kadın, erkek gibi birden fazla kimliğimiz vardır. Ebeveynlerin kendi kimliklerini göz ardı etmeden mutlu bireyler olarak ebeveynlik yapmaları çocukları da olumlu yönde etkileyecektir. Mutlu ebeveynlerin mutlu çocuklar yetiştirmeleri daha olasıdır. Maskeyi önce kendinize takın.
Özetle bağ odaklı ebeveynlik anne-baba-çocuk ilişkisini güvenli sınırlar içerisinde inşa etmek amacı taşıyan, temelinde anne ve babanın çocuklarıyla sağlıklı bir iletişim kurmasını sağlamak ve ebeveynlik yolculuğunda eşit görev paylaşımını esas alan, her ailenin biricikliğine dikkat çeken bir uygulamadır.
Betül Turan
Çocuk Gelişimci
