“Söylersen unuturum, öğretirsen hatırlarım, dahil edersen öğrenirim” - Çin Atasözü
Bireyin günlük hayatta karşılaştığı problemli bir durumla baş edebilmek, en etkili tepki seçeneklerini belirleyip bu seçeneklerden en etkili olacağını düşündüğü birini seçmeyi içeren bilişsel, duyuşsal ve davranışsal bir süreçtir. Bu becerilerin kazanımı, çocukların yaşları büyüdükçe bilişsel gelişimlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Sevgili ebeveynler, çocuklar ilk günlerinden itibaren doğal problem çözücülerdir. Nasıl düşmeden yürüyebileceklerini, mobillere nasıl dokunabileceklerini düşünürler. Çocuklar bir sorunla karşılaştığında bu sorunları çözmek için her zaman yanlarında olamayabilirsiniz. Bizim buradaki amacımız çocukların sorunlarını kendi başlarına nasıl çözebileceklerini öğretmek. Öyleyse çocuklara problem çözme becerilerini nasıl öğretebiliriz. Kısaca göz atalım.
-
Adım - Model Olma
Bir problemle karşılaştığınızda problemin çözümü için düşündüklerinizi sesli bir şekilde dile getirebilirsiniz. Herkes sorunlarla karşılaşabilir ve bulduğumuz ilk çözümler bazen işe yaramayabilir. Bulduğumuz ilk çözümlerin işe yaramadığını görüp problemlerimizi ötelemek doğru bir adım olmayacaktır. Problem çözme becerisine sahip çocuklar, bir problemle karşılaştıkları zaman pes etmek yerine duygularını kontrol edebilir ve yeni fikirler üretebilir.
-
Adım - Fikirlerini Önemse
Herhangi bir problemle karşılaştığınızda onlardan tavsiye isteyin. Fikirlerini önemsediklerinizi hissetmelerini sağlayın. Böylelikle kendi problemlerini çözmek için özgüven kazanacaklardır.
-
Adım - Cevabı Hemen Verme
Doğru yanıtı bulamadığı veya bilemediği zaman problemin nasıl çözüleceğini hemen söylemeyin. Yanlış yapmasına, mücadele etmesine ve deneyim kazanmasına fırsat tanıyın.
-
Adım - Duygu Koçluğu
Problem çözme becerileri için küçük çocukların öncelikle duygularını kontrol edebilmesi gerekir. Bunun için John Gottman tarafından Duygu Koçluğu yöntemi adımlarını takip etmelisiniz. Duygu koçluğu çocukları hayatın zorlu anlarında, özgüven geliştirecek ve sosyal, duygusal ve entelektüel olarak büyümelerine yardımcı olacak şekilde destekler.
-
Adım - Bana Zoru Göster
Lauren Tamm tarafından önerilen bu teknik çocukların zorlu bir problemle başbaşa kaldıklarında onları anlayabildiğinizi göstermek ve sorunun köklerini belirlemelerine yardımcı olmak amacıyla kullanacağınız bir cümle kalıbı. Çocuğunuz problemi çözme esnasında “böyle olduğu için şunu düşündüm” şeklinde bir açıklama yapıyorsa sizde “ yani diyorsun ki …” şeklinde tekrarlayın. Ana noktaya odaklandıktan sonra problemin çözümü daha da kolaylaşacaktır.
-
Adım - Oyun
Çocuklar en iyi oyun yoluyla öğrenir. İlgi alanlarına yönelik oyuncaklar veya oyunlar bulmaya çalışın. Çocuklar herhangi puzzle ın parçası takacağı yere uymadığında bile “bu yapboz nereye sığar” “nereye koymalıyım” şeklinde eleştirel düşünür. Herhangi bir bebeğe kıyafet giydirirken bile pantolonu bir bacak yerine yerleştireceğinize iki bacak yerine yerleştirin ve “şimdi ne olacak” gibi sorular sorun. Oynanılan oyunların arasında küçük problem çözme süreçleri ekleyin.
-
Adım - Kitap
Çocukların yaşlarına uygun olan hikaye kitapları seçin. Okuduğunuz hikayelerde ki deneyimleri çocuğunuzun hayatındaki benzer olaylara bağlamaya çalışın. Okuduğunuz hikayedeki kahramanların yaşadıkları zorluklar hakkında konuşun. Bir sonraki sayfada “sence ne olmuş olabilir “ şeklinde sorular sorup fikir yürütmesini isteyin. “Bu kahramanın yerinde olsaydın ne yapardın” şeklinde sorular sorun. Pasif bir şekilde dinlemek yerine etkileşim kurmak okul öncesi dönemi çocuklarında okuma- yazma becerilerinin de gelişimini destekler.
-
Adım - Beyin Fırtınası
Eleştirel düşünmeye teşvik etmek için “böyle olsaydın ne yapardın” “onun yerine kendini koy ne yaprdın” “Bir …… ile ne yapardın” “Bir ……. olsaydın bize ne söylemek isterdin” vb. sorular ile beyin fırtınası yapabilirsiniz.
-
Adım - Merak
Okul öncesi dönemde merak duygusu çocuklar için önemlidir. Merak ettikleri alanları beyin fırtınaları- deneyler ve oyunlar içerisine yerleştirirsek bu süreç daha keyifli olacaktır.
KAYNAKÇA:
www. biglifejournal.com- how to teach problem solving to kids
Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi- 2016- Kevser T. Yaralı, Hurşide K. Özkan
Aydoğan, Yasemin-2004. İLKÖĞRETİM İKİNCİ VE DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK GENEL PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİN KAZANDIRILMASINDA EĞİTİMİN ETKİSİNİN İNCELENMESİ
www. scholastic.com- Ages, Stages- How children learn to solve problems
Nisa Nur Uzunlar
Çocuk Gelişimci
