Sezaryen doğum
Sezaryen doğum genellikle, normal doğumun annenin sağlığını tehlikeye atacağı durumlarda gerçekleştirilir. Doğumun normal yollardan gerçekleştirilemediği durumlarda cerrahi yollardan annenin rahminin ya da karnının kesilerek bebeğin alınma işlemidir. Sezaryen doğumda kullanılan anestezi normal doğumda kullanılan anesteziden iki kat daha yoğundur. Sezaryen doğumun süresi yarım saat ile kırk beş dakika arasında sürmektedir. Sezaryen doğumun daha önceden yapılmış planına bağlı olarak sezaryen doğum hamileliğin 34. haftasında veya sonrasında yapılır. 34. haftadan önce bebekler akciğer oluşumlarını tamamlamadıkları için sezaryen doğumun yapılması uygun değildir.
Kaç kez sezaryen doğum yapılabilmektedir?
Her ne kadar sezaryen doğumun kaç kez yapılması gerektiği ile kesin bir görüş ortaya konmasa da uzmanlar üç sezaryen doğumdan sonra yapılabilecek diğer sezaryen doğumların risk oluşturabileceği görüşündeler. Bu riskin sebebi de gerçekleştirilen her sezaryen ameliyatında sonra kadının karnının içindeki yapışıklıklar da artma yaşanır. Bu artan yapışıklıklar bir sonraki sezaryen ameliyatı için riskler oluşturabilir ve ameliyatın güç olmasına neden olabilir.
Sezaryen sayısındaki artış bebek için de bazı risk faktörleri taşımaktadır. Bebek plasenta previasının yani bebeğin eşinin aşağıya yerleşmesi olasılığına bağlı olarak bebek eşinin rahime yapışma olasılığında artış görülebilir. Bu durum bebek için belirli riskler taşıyabilmektedir. Ancak bu risklerin uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar sonucu ilk üç ameliyatta görülmediği kanısına varılmıştır.
Yapılan üç sezaryen ameliyatından sonra tekrar yapılamama gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak üçten sonra yapılacak olan her sezaryen ameliyatı bir öncesine göre daha fazla riskleri de beraberinde getirebilir. Artan sezaryen doğum sayısına bağlı olarak ana rahmindeki kesi miktarında artışlar yaşanabilir. Bu kesiler kadının sağlığı açısından riskli enfeksiyonlanmalara neden olabilir. Ayrıca karında ve rahimde yapışıklıklarda artış yaşanabilir. Artan yapışıklıklara bağlı olarak enfeksiyonlarda artış yaşanabilir.
Hangi durumlarda sezaryen doğum yapılabilir ve avantajları nelerdir?
Anne adayı için ortada hiçbir riskin olmayıp normal doğumun mümkün olmasına rağmen sadece anne adayının isteğine bağlı gerçekleşen sezaryen ameliyatının hiçbir avantajı yoktur. Doğanın anne adayı için en uygun ve en mükemmel şekilde dizayn ettiği normal doğumun mümkün olmadığı ve anne adayının sağlığı açısında riskler taşıdığı şartlarda sezaryen doğuma yönelinilir. Anne adayının rahmindeki şekil bozukluğu ya da bir önceki doğuma bağlı olarak rahmin yırtılması gibi durum bulunuyorsa anne adayı için sezaryen ameliyatın yapılması önerilir. Unutulmaması gerekir ki, normal doğumun anne için kesin olarak mümkün olmadığı ve buna bağlı olarak getireceği risklerden anneyi korumak için yapılan sezaryen ameliyatı ancak avantaj sağlamaktadır. Planlı ve istemli sezaryen ameliyatı olmak isteyen bir anne sezaryen ameliyatının getireceği avantaj ve risk faktörlerini çok iyi bilmesi ve ona göre karar vermesi gerekmektedir.
Sezaryen ameliyatının risk faktörleri
Her ameliyat bir risk taşımaktadır ve sezaryen da bir ameliyattır. Sezaryen ameliyatı anne için normal doğumun kesin olarak mümkün olmadığı durumlarda yapılmalıdır. Uzmanlar her üç sezaryen ameliyatı için risk faktörü görmezken bazı durumlarda bir ya da iki sezaryen sonucunda anne adayında bazı şikayetler yaşanabilmektedir. Sezaryen sonrasında annenin ayılma süreci biraz gecikebilir. Sezaryen doğumunun artışına bağlı olarak karın içinde ve rahimdeki yapışıklıklarda artış görülebilir. Bu durum annenin rahminde enfeksiyonlara neden olabilir. Artan sezaryen ameliyatına bağlı olarak idrar torbasında, barsaklarda ve üreterlerde yaralanmalar meydana gelebilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrasında annenin yoğun bakımda kalması gerekebilir. Bu durumda anne için risk teşkil eden bir faktördür.
Sezaryen ameliyatı öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken noktalar
Sezaryen ameliyatından sonra anne 8 ile 12 saat kadar yataktan kaldırılmamalıdır. Annenin yataktan kalkmaması akciğerlerinin hava almasına ve olası bir damar tıkanıklığının da önüne geçmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca geçen her süre sonrası bağırsak fonksiyonları da düzene girecektir.
Anne ilk gıdasına sezaryenden 6 saat sonra sıvı ile başlar. Daha sonrasında doktoru tarafından anneye katı gıda verilir. Sezaryenle doğum yapan anneler ameliyattan 12 saat sonra ayağa kalkabilir ve rahatça gezinebilirler.
Jin.Op.Dr. Serdar Koç
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı
