Çocuk ve Oyun
Çocuk deyince, aklımıza gelen ilk kavram “oyun” olur. Çünkü oyun, çocukluk döneminin vazgeçilmez parçalarından biridir. Çocuklar oyun vakitlerinde sadece eğlenmeyi amaçlarken, farkında olmadan oynadıkları oyunlar onların sosyal ve duygusal gelişimlerine destek olur. Bir çocuğun oyunu; onun en ciddi işidir ve çocuklar en çok oynarken öğrenir.
Çocuklar, duygularını anlamlandırmada ve ifade etmede yetişkinlerden oldukça farklıdır. Bu yüzden yetişkinlerle yapılan psikoterapi şekilleri çocuklara uymaz. Yetişkinler sözcüklerle, çocuklar ise eylemlerle kendilerini ifade ederler. Bu sebeple, çocukla çalışırken kullanılan teknik, “oyun terapisi”dir.
Oyun Terapisi Nedir?
Oyun Terapisi, oyuncaklar ve oyun aracılığıyla çocukların kendilerini, duygularını ve ihtiyaçlarını ifade etmelerini sağlayan bir terapi şeklidir. Çocuklar, kendi yaşadıkları ve başa çıkmakta zorlandıkları şeylerle oyun yoluyla başa çıkabilirler. Oyun terapistleri, çocuklar için güvenli bir ortam yaratmak amacıyla bu alanda eğitim alırlar ve çocukları istedikleri gibi, özgürce oynamaya cesaretlendirirler. Çocuk, kendisini rahat hissettiği ve alışkın olduğu bir oyun ortamı sayesinde duygularını, iç dünyasını ve sözcüklere dökemediğini dışa vurabilir. Oyun terapisi, oyuncaklar aracılığıyla konuşmanın ve yardıma ulaşmanın en kolay yoludur diyebiliriz.
Seanslarda terapist eşliğinde oynanan oyun, çocuğun evde bir yetişkinle ya da yalnız başına oynadığı oyundan farklıdır. En temel fark, çocuğun oluşturduğu sembolik anlatımları okuyabilen, onu anlayabilen bir terapistin ortamda bulunmasıdır. Oyun terapisi seansında çocuğun kullandığı oyuncağın ve bu oyuncağı kullanış şeklinin, oyuncakların hangi durumları ifade ettiğinin çeşitli anlamları vardır ve terapist bunları çözümleme konusunda uzmandır.
Terapist ile çocuk arasında zamanla oluşan bağ sayesinde çocuklar kendilerini güvende ve anlaşılmış hissederler. Terapist, çocuğun aktardığı olumsuz yaşam deneyimlerine doğru tepkiler verir. Oyunun iyileştirici gücü, bu terapötik ilişki sonucunda ortaya çıkar.
Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılabilir?
Oyun Terapisinin uygulanabileceği aralık genel olarak 3-11 yaş olmaktadır. Birçok davranış probleminde ve travmatik yaşam deneyimlerinde oyun terapisinden yararlanılabilir. Bazıları şunlardır:
- Bağlanma sorunları
- Kaygılar ve Korkular
- Fobiler ve Tikler
- Boşanma sonrası sorunlar
- Okula başlama ve uyum sorunları
- Saldırganlık / Öfke / Zorbalık
- İletişim problemleri / İçe kapanıklık
- Ailevi yaşantıdaki değişiklikler (yakınını kaybetme, ölüm, yas, taşınma vb.)
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu
- Cinsel ve Fiziksel İstismar
- Alt ıslatma, Matürbasyon
Oyun Terapisinin Faydaları Nelerdir?
Oyun terapisi seanslarında çocuklar, kendileri ve ilişkileri ile ilgili negatif olarak deneyimledikleri duygusal olayları ifade ederler. Oyun terapisti, çocuğun oyunda yeniden aktardığı bu deneyimleri değiştirmeleri ve daha sağlıklı çözümler bulmaları konusunda çocuğa yardımcı olur. Bu sayede terapi sürecinin sonunda çocuklar; kendilerini ve duygularını daha iyi ifade edebilen, davranışlarını düzenleyebilen, problem çözme becerileri gelişmiş ve çevreleriyle iletişim kurmanın yollarını büyük ölçüde öğrenmiş olacaklardır.
Oyun terapisi, yalnızca çocuğun yaşadığı ağır ve zor duygularla başa çıkmalarına yardımcı olmakla sınırlı değildir. Bunun yanı sıra, kendisine saygı duymayı, duygularını ifade etmeyi, sorumluluk almayı, özgüven geliştirmeyi, empati kurmayı ve sosyal beceriler edinmeyi de çocuğa öğretir.
“Oyun çocuğun dili, oyuncaklar ise onların kelimeleridir.”
-Garry Landreth
Rana Arıak
Psikolojik Danışman
