Oyun Terapisi Nedir?
Oyun terapisi, çocuk ruh sağlığının korunmasına yardımcı olan, ruhsal bozuklukların tedavisinde etkisi olan ve günümüzde hızla yaygınlaşan bir terapi türüdür. Çocukluk çağında karşılaşılan problemlerin tanınması ve sebeplerinin bilinmesi, çocuk için faydalı olacak en uygun oyun terapisi metodunun seçilip uygulanmasını sağlayan önemli bir adımdır.
Çocuklara gerçek dünyanın kapılarını aralayacak sihirli bir anahtar varsa, o da oyundur. Hayattaki gerçek rollerine oyun vasıtasıyla adım adım yaklaşırlar. Çocuk oyunda hayatı prova eder.
Çocuklar birikmiş enerjilerini oyun vasıtasıyla boşaltırlar. Korkuları varsa, hayali oyunlarında gerilimlerinden kurtulurlar. Oyun dilini kullanarak en derinde saklı duygularını ifade ederler. Bu durumu gözlemleyen terapist çocuğun sorununu kolaylıkla teşhis edip tedavi sürecine geçer.
Oyun yoluyla, çocuk kendini tanır, yaratıcılığını geliştirir. Oyunun kas sistemini geliştiren bedensel yönü, sorunları çözmeye yarayan iyi edicilik niteliği, bilme ve kavramayı sağlayan eğitimsel değeri, işbirliği ve toplu yaşama vb. kuralları öğreten yanlarıda bulunmaktadır.
Oyun Terapisinin Tarihçesi
Virginia Axline’ın (1947) çocuklarla yaptığı çalışmalarında, oyun oynamayı, terapötik ilkeler bağlamında yönlendirici olmadan kullanması, oyun terapisi alanındaki bir sonraki aşamanın ve belki de en önemli gelişmenin habercisi olmuştur. Axline, oyunu çocukların doğal ifade biçimi olarak görmüş ve onların kendi sorunlarını oyun yoluyla çözme kapasitelerine güvenmiştir. Landreth’a göre (2002), Axline’ın çalışmalarını temel alan Haim Ginott (1961), Clark Moustakas (1953), Louise Guerney (1983) ve Garry Landreth (1991) günümüzde çoğunlukla çocuk merkezli oyun terapisi olarak bilinen çalışmaların geniş çapta kabulüne ve pratiğine önemli katkıda bulunmuşlardır.
Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılır?
Çocuk merkezli oyun terapisi yalnızca kolay değil aynı zamanda karmaşık, zorlu problemler yaşayan çocuklar için de fayda sağlamaktadır. Bu problemlerden bazıları aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
- Kaygı
- Boşanma/Göçler
- Konuşmama
- Nedensiz korkular
- Dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu
- Gelişimsel bozukluk
- Bağlanma problemleri/Güven Sorunları
- Enürezis/enkoprezis
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Mükemmeliyetçilik/obsesif kompulsif bozukluk
- Akut travma
- Karşıt olma, karşıt gelme bozukluğu
- Tırnak yeme problemleri
- Uyku ve beslenme problemleri
- Özgüvensizlik ve sosyal beceri bozukluğu
- Akran zorbalığı
- Aile bireylerinin kaybı sonucu travma
- Evlatlık olma
- Kardeş kıskançlığı
Çocuklar oyun terapisi sürecinde oyuncaklarla duygu ve ihtiyaçlarını ifade ederler. Çocuklar oyun terapisinde dil becerisinin yerine sembolik oyun yeteneklerini kullanırlar. Çocuk oyun terapisi sürecinde kendi iç dünyasını da keşfeder. Oyun terapisinde oda ve oyuncaklar da özel olarak seçilmiştir. Oyuncakların ve materyallerin her biri birbirinden farklı anlamlar taşır ve oyunda çocuğun günlük hayatta ifade etmekte zorlandığı duyguları özgürce ifade edebilmesine aracı olur. Çocuk kurduğu oyunda metaforlar ve hikayeler üzerinden kendi hikayesini şifalandırır. Oyun sürecinde kurulan ilişki de çocukta iyileşme ve gelişme olmasına da yardım eder. Oyun yolu ile çocuk geçmiş travmatik yaşantılarını da deneyimler ve böylece bir duygusal boşalma sağlar. Ayrıca terapötik sınırlar çocuğun kendini kontrol etmesine imkan sunar.
Oyun terapisinin çocuklar için iyileştirici olarak kullanıldığı ilk alan fobilerdir.Bir fobinin oyunda nasıl iyileştiğini açıklayan Zülliger şunları demiştir.
“Çocuk korktuğu bir fobi objesi ile oyunda yüzleşir. Bu fobi objesi ile bir özdeşleşme sağlar. Bu obje onu elinde bulunduranın gözünde değerden düşer. Böylece Çocuk benliğinde narsistik bir değer artışı olur. Çünkü fobi objesi ile istediği gibi oynayabilmek ve ona sözünü geçirebilmek gücünü kazanır”.
Oyun Terapisinin Yaş Aralığı Nedir?
Oyun terapisi 2-11 yaş aralığındaki çocuklara uygulanabilir. Çocuklar genellikle 2-2.5 yaşlarında sembolik oyun (-mış gibi oyunlar, örneğin evcilik, doktorculuk gibi) oynamaya başlarlar. Oyun terapisi de çocukların sembolik oyun oynamaya başlamasıyla birlikte uygulanabilir.
Esmanur Demir
Çocuk Gelişim Uzmanı & Resim Analisti & Oyun Terapisti
