Nişanlılık nedir?
Evlenmek isteyen kişilerin, evlenmeden önce birlikte geçirdikleri zamanlar Medeni Kanun’da nişanlılık olarak adlandırılır. Fakat her ülkede bizim medeni kanunumuzda olduğu gibi nişanlılık hukuki düzenlemelerin içerisine dâhil edilmemiştir. Medeni Kanunu’muz alman ve İsviçre medeni kanununda olduğu gibi, nişanlılık dönemini bir hukuki düzenleme olarak kabul etmiş ve buna ilişkin hükümler getirmiştir.
Nişanlanma ve nişanlılık farklı şeyler midir?
Nişanlanma ve nişanlılık aynı anlama geldiği düşünülmekle beraber aslında farklı anlamlara karşılık gelmektedir. Nişanlanma; kadın ve erkeğin karşılıklı olarak birbirlerine evlenme vaadinde bulundukları hukuki bir işlemdir. Örneğin; bir erkeğin bir kadına “benimle evlenir misin?” şeklinde evlilik teklifinde bulunması akabinde kadının da kendisine “evet evlenirim.” demesi anında nişanlılık başlar.
Nişanlılığın hukuki niteliği nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 118. maddesinin 1.fıkrasında “Nişanlanma evlenme vaadidir.” şeklinde tanımlanmıştır. Bu hukuki işlemin niteliği konusunda 3 farklı görüş bulunmaktadır. Bunlardan ilki; ön sözleşme görüşüdür. Bu görüşe göre; Türk Medeni Kanunu’nda nişanlanmanın tanımı evlenme vaadi olarak düzenlenmesi sebebiyle doktrin nişanlanmanın evlenmenin yapılması borcunu doğuran ön sözleşme olduğu görüşündedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 22. Maddesinde taraflar ileride asıl amaçladıkları sözleşmeyi yapmayı birbirlerine taahhüt etmeye ön sözleşme denilmektedir. İkinci görüş ise; karar görüşüdür. Bu görüş; nişanlanmada iki kişinin iradelerini ortaya koyarak birbirlerine uygunluğunu kabul etmeleriyle kurulan bir işlemdir. Üçüncü görüş; sözleşme görüşüdür. Bu görüş; nişanlanmanın erkek ile kadının karşılıklı olarak birbirlerine uygun irade beyanlarıyla kurulan bir sözleşme olduğunu savunmaktadır. Ancak bu sözleşmenin Türk Borçlar Kanunu’ndan kaynaklı bir sözleşme olmadığı, aile hukukuna tabi bir sözleşme olduğu kabul edilmiştir. Doktrinde bu görüşü savunanlar; nişanlanmanın Türk Borçlar Kanunu’na da niteliği itibariyle de aykırılık olmaması görüşündedir. Türk Medeni Kanunu’nun 120. Maddesinde evlenmeden kaçınan kişinin evlenme vaadini ihlal ederek nişanlısına karşı tazminat ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Nişanlanma ile birlikte taraflar evlenmeyi gerçekleştirme yükümlülüklerinin yanı sıra sadakat yükümlülükleri, aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludurlar.
Nişanlanmanın kurucu unsurları nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nun 118/1 maddesinde; “Nişanlanma; bir erkek ile bir kadın arasında karşılıklı evlenme vaadidir.” denilmiştir. Nişanlanmanın diğer kurucu unsuru; karşılıklı evlenme vaadi ile bu vaatte bulunan kişilerin ayrı cinsten olmalarıdır. Bu iki unsurun varlığı halinde nişanlanmanın hukuki sonuçlarından bahsedilir.
Karşılıklı evlenme vaadi nedir?
Türk Medeni Kanunu’nda da açıkça düzenlendiği üzere; nişanlanmanın varlığından söz edebilmek için iki tarafın karşılıklı evlenme vaadinin bulunması gerekmektedir. Sadece bir tarafın evlenme vaadinin olması, nişanlanmanın hukuki sonuçlarını doğurmaz. Evlenme vaadi; sözle, yazı ile açıkça yapılacağı gibi, bu irade beyanını açıklayan bir başka davranışla da yapılmış olabilir. Kadın ve erkeğin sessiz kalarak nişan yüzüğü takmak için ellerini uzatmaları, evlenme vaadini içeren bir davranış olarak kabul edilmektedir.
Gizem Gonce
Avukat
