Siz değerli okuyucularıma bu makalemde, mirastan feragat sözleşmesinin iptal edilebilmesi için hangi sebeplerin varlığının aranması konusunda açıklamalarda bulunacağım.
Türk Medeni Kanunu 503. maddesinde mirastan sözleşmesinin yapılabilmesinde gerekli olan ehliyet kuralları düzenlenmiştir. Şöyle ki;
“Miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekir.”
Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen mirastan feragat sözleşmesinin iptali sebepleri sınırlı sayıda hüküm altına alınmıştır. İşbu maddeler dışına çıkılarak genişletilmesi söz konusu değildir.
Öncelikli olarak, ölüme bağlı tasarruflar için kişinin tasarruf ehliyetine sahip olması gerekmektedir Örneğin, vasiyetname yapabilmek için kişinin ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Ayrıca, miras sözleşmesi yapılabilmesi için, kişinin ayırt etme gücüne sahip ve ergin olması, kısıtlı olmaması gerekmektedir.
Mirastan feragat sözleşmesi yapılması halinde, iki tarafında reşit olması zorunludur. Şayet vasiyetname yapmak suretiyle, tek taraflı bir feragat sözleşmesi yapılmış ise, ergin ve 15 yaşını bitirmiş olması gerekmektedir. Miras bırakan veya feragat eden mirasçının iradesi sakatlandığı halde yapılan feragat sözleşmesi geçersiz sayılmakla, iptali söz konusu olmaktadır.
Mirastan feragat sözleşmesinin ehliyetsizlik sebebiyle iptaline ilişkin başvuruda herhangi bir süre sınırı öngörülmemiştir.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 17.09.2013 tarihli kararında; “Dava dilekçesinde feragat sözleşmesinin resmi vasiyete ilişkin şekil koşullarına uygun düzenlenmediği, vasiyetçi kişinin akli melekesinin yerinde olmadığı sırada vasiyetin tanzim edildiği şeklinde ifadeye yer verilmişse; mahkemece öncelikle ehil yönünden araştırma yapılacak özellikle Adli Tıp Kurulu Raporu aldırılıp, akli melekesinin yerinde olduğu görülürse, iptal davası hemen reddedilmeyecektir. Şekil yönü ile araştırma ve incelemeye geçilerek, değerlendirme sonucuna göre karar verilmesi gerekecektir. Dava vasiyetnamenin iptali istemine dair olup, iptal sebeplerinden biri olarak murisin vasiyetnamenin düzenlendiği tarihte fiil ehliyetinin bulunmadığı ileri sürülmüştür. Bu durumda mahkemece, vasiyet yapıldığı tarihte murisin tasarruf ehliyetinin bulunup bulunmadığı konusunda, murisin sağlığına dair tüm bilgi ve belgeler toplanarak, vasiyetnamenin tanziminde alınan rapor eklenerek Adli Tıp Kurumundan rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”
Fiil ehliyetinin olmasının önemini vurgulamıştır.
Bir diğer mirastan feragat sözleşmelerinin iptal sebebi ise; yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılması halidir.
Mirastan feragat sözleşmesi bu olguların varlığı halinde yapıldı ise, taraf olan miras bırakan ile mirasçılarının birinin ya da her ikisinin de iradelerinin bozulmasına sebep olmaktadır.
Türk Borçlar Kanunu m.30 ile m. 35 yanılma, m.36 aldatma, m.37 ve m.38 korkutma halinde irade bozukluklarını hüküm altına almıştır. Mirastan feragat sözleşmesi yapılırken miras bırakan ile mirastan feragat eden, mirasçının iradesini olumsuz etkileyecek işbu olguların mevcut bulunması halinde sözleşmenin iptali söz konusu olmaktadır.
Mirastan feragat sözleşmeleri şekil şartlarına uygun bir şekilde yapılmadıysa iptali söz konusu olmaktadır. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 25.06.2013 tarihli kararında; resmi vasiyetnamenin noterde düzenlenme şeklinde yapılması ve fotoğraflı olması zorunludur. Vasiyetnamenin aynı görevli tarafından düzenlenmesi ve onun tarafından gerekli yerlerin imzalanması gerekir. Baştan itibaren tüm işlemlerin aynı memur tarafından yapılması ve son imza işleminin de beyanı alan, okuyan ve tanık sözlerini dinleyen yazdıran memur önünde yapılması zorunludur. Aksi duruda resmi vasiyetnamenin Türk Medeni Kanunu 532. maddeye aykırı olarak düzenlenmiş olma durumu ortaya çıkacağından iptali söz konusu olmaktadır.” Şeklinde şekil şartlarının önemi vurgulanmıştır.
Gizem Gonce
Avukat
