Merhaba sevgili bebeko okurları, bu hafta sizlere "Kardeş Kıskançlığından" bahsedeceğim.
Kıskançlık duygusu insanın gelişimi düşünüldüğü zaman her yaşta karşımıza çıkabilecek bir duygudur. Kıskançlık duygusu insanın baş edilmesi güç duygularından bir tanesidir. Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da kıskançlığın psikolojik ve davranışsal boyutta olumsuz yönleri olabilir. Genel olarak küçük yaşlarda görebileceğimiz kardeş kıskançlığı bazen yetişkin insanlarda da görülebilen psikolojik bir durumdur. Kardeş kıskançlığının birçok sebebi olabilir ama en büyük etken ebeveynlerdir. Ebeveynlerin yanlış tutumları ve yaptığı yanlış yönlendirmeler kardeş kıskançlığına sebebiyet verebilir. Hiç bir çocuk annesinden, babasından gördüğü ilgiyi ve sevgiyi paylaşmak istemez hatta annesinin ve babasının sevgisini kaybedeceğini düşünüp kaybetme korkusu yaşayabilir. Yaşadığı bu kaybetme korkusu çocukta zor süreçlere yol açabilir. Ebeveynler olarak miniklerimizin duygularını göz ardı etmeyelim.
Çocukların Değişen İstekleri
Evet çocukların farklılaşan ve sürekli yenilenen istekleri bulunur. Bazen ebeveynler çocukları kardeş istediği zaman sevinirler ve bu durum onları rahatlatır. Ancak kardeş doğana kadar gösterilmeyen ya da baskılanan duygular kardeşin doğmasıyla belirmeye başlar. İlk olarak farklılaşan duygularının ve kardeş kavramını aslında oyun arkadaşı görmelerinden dolayı oluşan bir durumdur. İstediği zaman oynayacağı, istediği zaman bırakabileceği bir oyun arkadaşı olarak görmesinden.
"Çocuk kardeşi olduktan sonra artık hayatının hiçbir zaman eskisi gibi olmayacağını fark etmeye başlar."
Kardeş sahibi olana kadar, anne ve babasının ilgisini, sevgisini tek başlarına üzerinde hisseden çocuk bu duyguları kimseyle paylaşmadan büyür. Kardeşin dünyaya gelmesi ile beraber kendi üzerinde toplanan bu ilgi ve sevginin azaldığını fark eder. Çünkü yeni doğan bebeğin temel ihtiyaçları nedeniyle daha çok zaman ve ilgiyi ihtiyacı vardır bu da büyük olan çocuğun önceden kendisine sunulan zaman, ilginin kısıtlanması ile olur.
Çocuklar hayatlarında ki bir çok yeniliğe bile zor adapte olurken, çocuk için olumsuz değişikliklere uyum sağlamak zorunda kalması beklenir. Bu durum çocuklarda uyum sorunlarını ortaya çıkartır ki çocuklar, rutin düzenlerinin bozulmasında bile uyum güçlükleri gösterirler. Çünkü rutin aslında bir adım sonrasını bilmektir ve güven verir.
Kardeşin gelmesiyle büyük çocuktan beklentiler artışa geçebilir. Sorumluluklarını yerine yetirmeleri ve kardeşi ile olan ilişkisinde uyumlu davranması beklenir. Olumsuz yaklaşımlarından dolayı çoğu zaman suçlanır ve cezalandırılır.
Bu durumda çocuğun, bebeğe karşı hissettiği kızgınlık, kırgınlık, haksızlığa uğradığı duyguları öncelikle anne babasına daha sonrasında kardeşine yönelir. Çocuk eğer kendisini dışlanmış, yalnız, sevilmeyen çocuk olarak hissederse kaybettiklerini tekrar elde etmek için olumsuz davranışlar sergiler.
Kardeş Kıskançlığının Belirtileri
- Ebeveynden uzaklaşma
- Altını ıslatma
- Hırçın olma
- Kekemelik
- Bebekçe davranmak
- İçe kapanıklık
- Yalnız uyumama
- Konuşmanın gecikmesi
- Kardeşine kaba davranma
- Parmak emme
Ebeveynlerin Tutumları Nasıl Olmalı
- İlk olarak çocuğu kardeşini kıskandığı için suçlamamak gerekir. Bu çok doğal bir duygudur. Büyük sevinçlerle karşılaması gerekmez.
- Tartışma halinde taraf olmayın.
- Çocuğa sen artık büyüdün abi/abla oldun gibi kelimeler kullanılmamalı, onunda hala bir çocuk olduğu unutulmamalıdır.
- Çocuklarınızla ilgilenirken anne bebeğin ihtiyaçlarını gideriyor ya da seviyorsa babanında o sırada büyük çocukla ilgilenmesi gerekir ya da tam tersi olmalıdır.
- Çocuğunuzun bir eşyasını bebeğe vermek istediğiniz zaman kesinlikle ona sorup, izin isteyin.
- Ebeveynler çocuklarının aynı davranmalarını isterler ama ne kadar kardeş dahi olsalar zeka, duygu, kişilik bakımından farklıdırlar. Hangi çocuğunuzun neye ne kadar ihtiyacı olduğunu gözlemleyip ona göre davranmak gerekir.
Sonuç olarak, çocuğunuzun kardeşini kıskanması doğaldır. Kardeş kıskançlığı her ailede görülür. Önemli olan kıskançlığın davranış bozukluğu halini almamasıdır. Çocuğunuzun kıskançlık duygusunu kontrol altında tutabilmesini kazandırabileceğinizi, her iki çocuğa da zaman ayırmanızın önemli olduğunu unutmayalım.
Şura Eskiköy Dalman
Psikolog
