Çocuklar, dünyanın en saf ve en hassas varlıklarıdır. Çocuklar dışarıdan veya içeriden kaynaklı her türlü etkiye açık olmaları sebebiyle onların psikolojik açıdan çeşitli sorunlar yaşamaları çok kolaydır. Anne ve babaların aklına bile gelmeyecek pek çok detay çocuklarda travma ve olumsuz duygu yaratabilir.
Bu sebeple bilinçli ailelerde ve en iyi koşullarda büyütülen çocuklarda bile çeşitli psikolojik bozukluklara rastlanabilir. Bu bozukluklar sadece psikolojik olarak değil, fizyolojik olarakta kendisini ortaya çıkarır. Bedende etkilerini sürdüren bu fizyolojik bozukluklar çeşitli rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıkmaktadır.
Hatta araştırmalara göre; yetişkinlik döneminde karşılaştığımız kırk çeşit farklı hastalığın belirtisi yine çocukluk döneminde yaşadığımız travmalar yüzünden ortaya çıkmaktadır.
Travma ve duygu durum bozukluğu yaşayan çocukların bu durumlarını sözlü olarak ifade edememesi ise anne ve babaların tutumlarından veya çocukların karakter yapılarından kaynaklanmaktadır. Eğer siz de çocuğunuzun psikolojisinin sağlıklı olup olmadığını merak ediyor ve “psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri nelerdir” sorusuna yanıt arıyorsanız, bu yazımın devamını inceleybilirsiniz.
Çocuk psikolojisi, tüm yetişkinlerin bilgi sahibi olması gereken konular arasında yer alır.
Bilgi sahibi olmayan bir ebeveyn ise artık günümüzde kitaplardan okuyarak ya da bir pedagog desteği alarak duruma el atması gerekmektedir.
Yalnızca anne ve babalar değil, çocukla temas eden tüm insanlar çeşitli travmalara ve psikolojik bozukluklara yol açabilir. Dünyayı, hayatı, insanları ve sosyal ilişkileri yeni öğrenen çocuklar, yetişkinlere basit görünen konulardan bile ciddi şekilde etkilenebilir ve bu etkiler, fark edilmemeleri durumunda yaşam boyu süren olumsuz özelliklere,hastalıklara dönüşebilir.
Çocuklarda rastlanan en yaygın bozuk psikoloji belirtilerinden bazıları ise şu şekildedir:
1) Çocukların en çok hissettiği olumsuz duyguların başında korku ve endişe gelir. Travmatik olaylar sonucunda korkuya ve endişeye kapılan ve bu sebeple de psikolojileri bozulan çocuklar, sosyal ilişkiler kurmaktan kaçınabilir, insanlarla konuşurken çekingen tavırlar sergileyebilir, topluluk içindeyken gözlerini yerden kaldırmayabilir ve yaşıtlarıyla oynarken bile ürkek bir ruh hâlinde olabilir. Bu işaretler, psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri içinde ilk sıralarda yer alır.
2) Çocuklarda psikoloji bozukluğuna yol açan faktörler arasında anne ve babanın kayıtsız davranması, çocuğa sürekli öfke göstermesi ve psikolojik şiddet uygulaması da bulunur. Bu gibi durumlarla karşılaşan çocuklarda ilgi çekmek için aşırı davranışlar sergileyebilir, anne baba ilgisini üzerine çekmek için yüksekten atlama, kendisini kesici aletlerle yaralama ya da çevresine şiddet uygulama gibi tehlikeli hareketlerde bulunabilir.
3) Çocuklarda sıklıkla görülen psikolojik bozukluk belirtileri arasında, öfke kontrolü de bulunur. Özellikle kendisini çok fazla kısıtlanmış hisseden ya da rol modeli olarak öfke kontrolünde zorlanan bir ebeveyne şahit olan çocuklar, arkadaş çevrelerinde öfkeli ve inatçı tutumlar sergileyebilir. Çünkü kendini bir birey gibi ve baskın hissetmek isteyecektir.
4) Çocuklarda sıklıkla karşılaşılan psikoloji bozukluğu belirtileri arasında, aşırı ısrarcı tutum da bulunur. İstediği herhangi bir şey için uzun süre ısrar eden, ağlayan, kendisine ve çevresine şiddet uygulamaya çalışan çocuklarda psikolojik bozukluk bulunabilir. Eğer ağladığında her istediği yapılıyorsa çocuk bunu taktik olarakta kullanabilir ve her isteğinden önce bu taktiği kullanabilir.
ÇÖZÜMLERİMİZ NELERDİR?
Psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri gözlemlendiyse mutlaka dikkate alınmalı ve destek sağlanmalıdır.
Psikolojisi bozulmuş çocuklarda ailenin tutumu da son derece etkilidir. Çocuğu daha sağlıklı davranışlar sergilemeye teşvik etme amacıyla baskı uygulamak, ısrarcı davranmak, öfke ya da şiddet göstermek gibi tavırlar, var olan sorunun çözümüne katkı sağlamayacağı gibi çocukta yeni psikolojik problemler oluşturabilir.
Çocuğa ''bunda üzülecek ne var'' ''abartma'' gibi cümleler konuşmak çocukta yaşadığı acının hafife alındığını düşündürebilir. Sizin gözünüzden yeterince büyük görünmesi için fazla fazla yaşayabilir. Bu sebeple çocuğunda psikolojik bozukluk bulgusu sezen ailelerin son derece anlayışlı, dengeli, hoşgörülü ve demokratik bir tavır takınmasında yarar bulunur. Çocuğunuzun kendisini güvende hissetmesini sağlamak için ona her zaman nazik ve yumuşak bir şekilde yaklaşabilir, onu arkadaşlarıyla ya da yakın çevrenizle sosyalleşmek için baskı oluşturmayacak sakin bir dille cesaretlendirebilirsiniz. Onunla baş başa buluşmalar ayarlayabilir ve anlatmak istediği bir şeyinin olup olmadığını sormalısınız.
Bu süre zarfında çocuğunuza kendisine ait zamanlar ve alanlar vererek karakterine saygı duyduğunuzu gösterebilir, çocuğunuzdan ailenizi ya konularda kendi fikrini belirtmesini isteyerek ona verdiğiniz önemi vurgulayabilirsiniz.
Çocuğunuzla daha fazla zaman geçirebilir, birlikte oyunlar oynayabilir ve bu oyunları onun yönlendirmesine izin verebilirsiniz. Tüm bu çözümler yetersiz kalırsa mutlaka bir uzmandan destek almalı ve çocuğunuzu uzman konusunda önceden bilinçlendirmelisiniz.
Unutmayalım ki; kendi sağlığımız kadar önemli olan psikolojik sağlığımızı göz ardı etmemeliyiz. Çünkü sağlık ve psikoloji arasında yakın bir ilişki var.
Sağlıklı günler dilerim. Sevgilerimle..
Seda Yapıcı
Çocuk Gelişimi ve Eğitmeni
