Uyku terörü, 18 ay ile 10 yaş arası çocuklarda görülen bir uyku bozukluğu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ergenlik dönemlerinde ise giderek azalma eğilimi göstermektedir. Parasomnia adı verilen uykuya dalarken, uyku evreleri ve uyanma sırasında meydana gelen, anormal hareket ve davranışlar ile ilişkilidir.
Uyku esnasında çocuk yatakta oturarak gözleri açık bir şekilde aniden bağırır, çığlık atar ve ağlamaya başlar. Bu süreçte çocukların kalp atışları hızlanır, göz bebekleri büyür ve terlemeleri başlar. Ataklar 3 saniye ile 3 dakika arasında kendini gösterir ve atak bitiminde sakinleşerek uykularına devam ederler. Ebeveynlerin rahatlatma gayretlerine karşı tepkisiz bir duruş sergilerler. Ertesi gün uyandıklarında ise hiçbir şey hatırlamazlar.
Uyku terörünün, kâbus ile benzerlik göstermesinden dolayı ayırıcı tanının dikkatli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Uyku terörü çoğunlukla uykunun ilk zamanlarında meydana gelirken, kâbus ise REM uykusunun çoğaldığı uykunun ikinci yarısında meydana gelmektedir. Çocuk, yaşadığı kâbusta uyanır ve ebeveynlerinden gelen rahatlatılma gayretlerine karşı yanıt verebilen bir durum içinde olur. Çoğunlukla kâbustan uyanana kadar konuşmaları ile davranışları kısıtlıdır. Ertesi gün uyandığında da gördüğü rüyayı ayrıntılı bir şekilde anımsarlar.
Uyku Terörü Neden Olur?
- Çocuğun stresli ve travmatik olaylara maruz kalması
- Çocukta görülen uyku sorunları
- Çocukta görülen yüksek ateş
- Çocuğun kullandığı bazı ilaçlar uyku terörüne neden olabilir.
Uyku Terörü ile İlgili Ebeveynlere Tavsiyeler
- Çocuğun uyandırılmaya çalışılması durumunda kendisine veya çevresine zarar verebilme riskinden dolayı ebeveynlerin bu çaba içinde olmaması gerekmektedir.
- Çocuğun yaşadığı atak sırasında ebeveynlerin sakin kalarak, birkaç dakika sonra atağın son bulacağı bilincinde hareket etmelidir.
- Atak sırasında çocuğa tokat atma veya yüze su serpme gibi davranışlardan kaçınılmalıdır.
- Çocuğun odasındaki güvenliği sağlanmalı, fiziksel zarar verebilecek nesnelerin kaldırılması gerekmektedir.
- Uyunan odanın havasının temiz ve yastığın hijyenik olmasına özen gösterilmelidir.
- Çocuğun uyku saatleri düzeninin oturtulması gerekmektedir.
- Çocuğun uykusunu kaçıran faktörlerin veya tetikleyici durumların ortadan kaldırılması gerekmektedir.
- Uykuya geçişinin daha rahat sağlanması adına yatmadan önce çocuklara masal okuma veya ılık bir duş yaptırılabilir.
- Küçük çocukları aşırı yoran durumların kısıtlanarak en aza indirilmesi gerekmektedir.
- Gece uykularının daha verimli olması için gündüz uyku sürelerinin uzatılması gerekmektedir.
Tedavi
- Uyku terörü her gün ya da birkaç gün arayla meydana geliyorsa mutlaka uzman kişilerden destek alınması gerekmektedir.
- Atakların altında yatan nedenlerin tespit edilip, bu nedenlerin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bu nedenlere çoğunlukla çocuğun okulda yaşadığı problemler, ebeveynler tarafından sık sık cezalandırılma, aşırı yorgunluk, kardeş kıskançlığı, baskı altında büyüme ve şiddet görme gibi durumlar eşlik edebilir.
- Tedavi edilmediği takdirde çocuğun yaşam kalitesi olumsuz bir şekilde etkilenerek devamlı olarak bir uyuklama hali oluşabilir. Bunun sonucunda çocukta öğrenme güçlüğü ve dikkat kaybı görülebilir.
Beste Güder
Psikolog
