Teknolojinin her geçen gün giderek daha da gelişmesi ve teknolojik cihazların hayatımızı kolaylaştırması sayesinde neredeyse birer parçamız haline geldiler ve bu durum tabii ki de çocukları da etkilemektedir. Yeni nesil çocuklar direkt teknoloji çağına doğdukları için çok küçük yaştan itibaren telefon, tablet, televizyon, bilgisayar ve bunlarla bağlantılı olarak internet ve sosyal medya ile tanışmaktadır.
Teknolojik cihazlarla 3 yaşından önce mutlaka tanıştırılmamalıdır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle sosyal medya kullanım sıklığı da artış göstermektedir. Sosyal medya kullanımı iletişim, haberleşme, sosyalleşme imkanı gibi olumlu yanlarının yanı sıra olumsuz bir takım etkileri de bulunmaktadır. Ayrıca sosyal medya kullanımı şuanda sadece yetişkinlerle sınırlı olmayıp ergenlere ve hatta küçük yaştaki çocuklarda aktif bir şekilde kullanmaktadır. Çocuklar açısından sosyal medya kullanımın olumlu yönleri olarak eğer interneti yararlı bir şekilde kullanırsa kendisini geliştirme fırsatının olduğunun bir platform olduğunu söyleyebiliriz. Kendi kimliği ile eğer bu sanal dünyada bulunuyorsa özgüven kazanmasına yardımcı olabilir. Makul ölçüde ve düzgün bir şekilde kullanıldığında arkadaşlar ve akraba gibi yakın çevre ile iletişim halinde kalmaları içinde yararlıdır.
Uygun sosyal medya uygulamalarına üye olması ile bir gruba veya topluluğa ait olma hissi ile aidiyet duygusunun da gelişimine katkı sağlamaktadır. Olumlu yanları her ne kadar bulunsa da bazı durumlarda olumsuz yanlar daha ön plana çıkıp ebeveynlerin müdahale etmesini gerektirecek olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Özellikle küçük yaşta sosyal medyada olumsuz eleştiriye maruz kalınması durumu psikolojik açıdan olumsuz etkilemektedir. Ayrıca şuanda çok sık maruz kalınan bir diğer olumsuz durum ise, yaşına uygun olmayan cinsel içerikli resim, video gibi unsurlarla karşılaşılması çocuğu hem psikolojik açıdan hem de cinsel kimlik oluşumunu zedelemektedir. Sosyal medya uygulamalarını kullanırken yaşlarına uygun olmayan reklamlara da maruz kalabilirler. Birde sosyal medya uygulamalarındaki üyelik, kişisel bilgi, şifre gibi bilgilerin paylaşılmaması gerektiği konusunda güvenlik ihlalleri yaşanması da en önemli sorunlardan birisidir. Teknoloji çağına doğan çocuklar dışarıda sosyal aktivelerde, fiziksel egzersizlerde bulunmak yerine teknolojik cihazlar karşısında sosyal medya başında vakit geçirmelerine bağlı olarak hareketsiz yaşamdan dolayı obezite riski dikkate alınmalıdır. Sosyal medya uygulamalarını kullanmak için en ideal yaş aralığı 12-13 yaş yani ergenliğe girildikten sonra diyebiliriz. Doğru yaş düzeyinde sosyal medya uygulamaların kullanılması çocuğun sosyo-duygusal gelişimi için çok önemlidir. Çünkü çocuklar somut var olduğumuz gerçek dünyada iletişim kurmak yerine sanal alemde tanıştığı kişilerle iletişim kurmak ve kendilerini olduklarından başka bir kimlikte gösterme eğilimleri çok yüksektir. Bu durumda sosyal ilişkiler ve duygusal ihtiyaçların karşılanmasını zedelemektedir. Ayrıca çok fazla teknolojik cihazlara ve sosyal medya uygulamalarına maruz kalınması sonucunda küçük yaştan itibaren bağımlılığın gelişmesi açısından risk teşkil etmektedir.
Çocukların aşırı sosyal medya uygulamalarına maruz kalması kendi öz benlik gelişimlerini, sosyo-duygusal gelişimlerini ve kimlik gelişimlerini olumsuz açıdan etkilemektedir. Ayrıca sadece çocukluk dönemini etkilemekle kalmayıp ilerideki ergenlik ve yetişkin dönemleri içinde olumsuz etkilerinin taşınabileceği unutulmamalıdır. Siber zorbalık veya cinsel içerikli ögelere maruz kalınması çocuğun olan biteni gelişimi halen devam ettiğinden dolayı tam olan anlamlandıramamasından dolayı travmatik etkisi de bulunmaktadır. Sanal ortamda da olsa cinsel içerikli bir tacize uğranması yetişkinlik hayatında ikili romantik ilişkilerde ve normal yakın ilişkilerde bağlanma problemleri için risk teşkil etmektedir. Ayrıca depresyon, uykusuzluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bilişsel ve sosyal gelişimi olumsuz etkilemektedir. Bağımlılık yapma potansiyeli olduğu da unutulmamalıdır. Bu konuda ebeveynlere çocukların sosyal medya kullanımı hakkında verebileceğim tavsiyeler arasında en önemlisi eğer çocuğunuz 10 yaşın altındaysa mutlaka sizin denetiminiz altında sizin daha öncesinden kontrol edip uygun gördüğünüz platformları ve içerikleri kullanmaları çok faydalıdır. Sosyal medya üyelik bilgileri ve şifreleri de sizde olması şartıyla açılacağı ve sizin de belli zamanlarda kontrol edeceğinizden çocukların baştan haberleri olmalıdır. Sosyal medya hesaplarının, resim gibi içeriklerinin kimlere görüleceği konusunda mutlaka gizlilik ayarlarını ebeveynlerin yapması gerekmektedir. Tanımadığı kişilerle arkadaş olmaması, mesaj gelince size haber vermesi konusunda çocukları bilgilendirilmesi gerekmektedir. Çocuklara yasak olarak değil ama sosyal medya kullanımı için günlük kullanımı için belli bir sürenin olması ve sonrasında sosyal ve fiziksel aktivitelere zaman ayırması gerektiğini konusunda bilgilendirilmesi önemlidir.
İnstagram: @psikolog.ipekture Mail: psikolog.ipekture@gmail.com
İpek Türe
Klinik Psikolog
