Dünyada ve ülkemizde salgın süreciyle birlikte teknoloji kullanımı artmış olup dijital oyun sektörü de süratli bir şekilde büyümektedir. Çocukların öğrenme araçlarından en önemlisi oyundur. Çocuk oyunla büyür ve gelişimini tamamlar. Ancak günümüz yaşam tarzları, modern aile dinamikleri ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte fiziksel oyun aktiviteleri yerini dijital oyunlara bırakmıştır. Dijital oyunlar ise bağımlılığı getirmektedir. Çocuklar oyunlarla ilişki ve iletişim ağlarını genişletip yaratıcılıklarını keşfederler. Oyun çocuğu neşelendirirken davranış sorunlarını da çözebilen bir alandır. Oyunlardaki kurallar çocuğa disiplini öğretir ve organize olabilmelerinde katkı sağlar. Bazı oyunlar sayesinde çocuklarınızın disiplin sorunlarını çok daha az enerji harcayarak çözebilirsiniz. Ancak, Modern çağda oyunlarda dijitalleşti. Gerçek hayattaki oyunlarda keyifli paylaşım ve dokunuşlar aile ve çocuk arasındaki sevgi bağını kuvvetlendirirken dijital oyunlar, bu sevgi bağına zarar vermektedir.
Dijitalleşen oyunlar çocuklarda büyük problemlerin oluşmasına sebep olmuştur. Özellikle dijital ortamda bilinçsizce ve aşırı oyun oynayan çocuklarda fiziksel ve ruhsal sorunlar ortaya çıkmaktadır. Çocuğun aile ilişkileri, okul başarısı, akran ilişkileri olumsuz etkilenmektedir. Oyun bağımlılığı, çocukta sinirlilik, dikkat dağınıklığı, depresyon, kaygı bozukluğu ve öfke gibi davranış bozuklukları ortaya çıkarabilmektedir. Fiziksel olarak ise sürekli dijital ortama maruz kalan çocukta görme ve işitme sorunlarının oluşmasına da olanak sağlamaktadır. Oyun bağımlısı olan çocuklar gerçek hayattan koparak sanal dünyaya dalarak gerçeklik algısını da yitirebilmektedir. Çocuk için gerçek hayatta ailesi ile birlikte fiziksel bağ kurmak çocuğun hayatında zaman kaybı olarak görülmektedir. Aileler ise dijitalleşmenin önüne geçememekte ve çocuklarını büyütürken zorluk çekmektedir.
Çocuğun oyun bağımlısı olduğunu nasıl anlarız?
- Bir bilgisayar oyununu tüm gün boyunca oynamayı düşünüyorsa veya oynuyorsa
- Oyun için harcanan zaman git gide artış gösteriyorsa
- Günlük yaşamdan uzaklaşıyorsa
- Ebeveynler oyun saatini azaltmakta başarısız oluyorsa
- Çocuk oyun oynamadığı zaman kötü hissediyorsa
- Oyun oynamak için diğer faaliyetleri ihmal ediyorsa
Çocuğu oyun bağımlılığından nasıl koruyabiliriz?
- Çocuğunuzla birlikte daha fazla aile ortamında vakit geçirmeye özen gösterin. (Aile büyüklerini ziyaret etmek)
- Çocuğunuzun akranları ile vakit geçireceği ortamlar oluşturup güvenli alanlara yönlendirin.
- Çocuğunuzun yeteneklerini geliştirebileceği aktivitelere gitmesini sağlayın
- Çocuğunuzun hangi oyunları oynadığından haberdar olun
- Çocuğunuzun sürekli olarak oyun oynama ihtiyacının altında yatan sebepleri bulun
- Çocuğunuzun oynadığı oyunun süresini ve diğer aktivitelere katılımını takip edin
Dijital oyunları yasaklamak çözüm değildir. Aksine yasaklar interneti daha cazip hale getirir. Çocuk dijital oyuna ulaşabilmek için sınırlarını zorlar (gece herkes uyurken uyanıp oyun oynamak, ailenin denetiminin olmadığı her ortamı değerlendirmek, yalan söylemek..gibi). bu sebeple, yasaklamak yerine oyun başında geçirilen zamana alternatif daha farklı aktiviteler eklemek daha doğru olacaktır.
KAYNAKÇA
- American Psychological Association (2019). Digital guidelines: Promoting healthy technology use for children.
- DURSUN, A., & ÇAPAN, B. E. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140.
- Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-137.
Esra Obuz
Uzman Klinik Psikolog
