Boşanma kararını açıklamak aileler için yapılması en zor konuşmalardan biridir. Anne ve babanın aldığı bu karar çocuğun hayatı üzerinde son derece önemli bir etkiye sahiptir. Boşanma sürecinin en iyi şekilde yönetilebilmesinde çocuğa yapılacak açıklamaların dikkatli ve detaylıca hazırlanması gerekir.
Çocuğa boşanma kararını anlatırken nelere dikkat etmek gerekir?
1. Boşanma haberini çocuğa mümkünse anne ve baba birlikte vermelidir. Çocuğa yapılacak açıklama öncesinde ebeveynlerin fikir birliğine varmaları, kimin neyi ne kadar anlatacağını netleştirmeleri önemlidir. Böylelikle çocuğun karşısında yaşanacak olası anlaşmazlıkların, tartışma veya suçlamaların çocuğa zarar vermesi engellenmiş olsun. Anne ve babanın çocukla yaptıkları konuşmadan sonra anne – çocuk, baba – çocuk olarak baş başa zaman geçirecekleri imkanları oluşturmak gerekir. Böylece özel yapmak istediği konuşmaları, soracağı soruları ifade edebilme alanı kazanmış olur.
2. Boşanma kararı anne ve babanın artık karı – koca olmayacağını, ancak anne – baba olmaya devam edeceklerinin güvenini veren cümlelerle anlatılmalıdır. Karı – koca arasındaki ilişkinin değiştiğini, çocuğunuzu sevmeye hep devam edeceğinizi, ailenin parçası olduğunu ve asla terk etmeyeceğinizi içeren cümleler kurmaya çalışmalısınız. Bu noktada anneanne – kuzen – hala gibi akrabalarının hep aynı kalacağını ve onu seveceğini vurgulamayı ihmal etmemelisiniz.
3. Çocuğun boşanmayı kendi hatası olarak düşünmemesine dikkat etmek gerekir. Özellikle küçük yaş çocukları dünyayı ben merkezci çerçeveden algıladıkları için boşanma yüzünden kendilerini suçlayabilirler. Hangi yaşta olursa olsun çocuğa yapılan açıklamalarda boşanmanın sebebinin kendisi olmadığını, onun davranışlarının bu kararı vermenizde etkisi olmadığını vurgulamaya dikkat etmelisiniz.
4. Çocukların boşanmanın sebebi hakkında belli bir düzeyde bilgi sahibi olmaya ihtiyaçları vardır. Yaşını ve gelişim düzeyini de dikkate alarak ilişkinizi yoluna koyabilmek için anne – baba olarak çaba harcadığınızı söyleyebilirsiniz. Problemlerinizi çözemediğinizi, onu üzdüğünüz için üzgün olduğunuzu, boşanma kararının sadece anne – baba arasındaki ilişkiyle alakalı olduğunu açıklayan cümleler kurabilirsiniz.
5. Hayatının ne oranda değişeceğini dürüstçe anlatın. Çocuklar boşanma kararının ardından kendi hayatlarının nasıl etkileneceğini bilemedikleri için de endişelenirler. Çocuğa yapılacak açıklamaların öncesinde bu kararların eşler arasında netleştirilmesi önemlidir. Çocuğun bu süreçten sonra kiminle, nerede yaşayacağını, diğer ebeveynin nerede olacağını, ne sıklıkla görüşeceklerini bilmeye ihtiyacı vardır. Boşanmanın etkilerini bir de diğer yaşam alışkanlıklarının değişimi ile zorlaştırmamak adına çocuğun düzenini mümkün olduğunca az değişim ile korumaya çalışmak gerekir. Aynı ev, aynı okul, aynı kurs gibi alışık olduğu koşulları bozmamaya çalışmak en sağlıklısıdır.
6. Çocuğunuzu dinleyin ve duygularını ifade etmesine izin verin. Çocuklar boşanmayı endişeyle, öfkeyle ve üzüntüyle karşılayabilirler. Bu noktada bir çocuğun mutsuz ebeveynleri olmasındansa ayrı ama mutlu ebeveynleri olmasının en sağlıklısı olduğunu unutmayın. Çocuğunuza bu dönemden geçerken yaşadığınız üzüntü, kızgınlık veya gerginlikleri yansıtmamaya çalışarak gerekirse önce kendiniz sonra çocuğunuz için profesyonel destek alarak yaklaşmanız gerekir. Çocuğunuzun duyguları ifade edebilmesine imkanlar tanıyarak ve onu buna teşvik ederek yardımcı olabilirsiniz. İletişim her şeyin anahtarıdır.
7. Diğer ebeveyni suçlamayın. Çoğu ebeveyn boşanma sürecinde duygularını kontrolde zorlanıp diğer ebeveyni suçlama eğiliminde olabiliyor. Eşinizin iyi bir eş olmadığını, hataları olduğunu fakat iyi bir ebeveyn olmaya devam edebileceğini unutmayın. Çocuğunuz ile boşanma konuşmasını yaparken ona diğer ebeveynin hataları ile alakalı söylemlerde bulunmak, bir ömür taşımasına yol açacağınız yükler yüklemek anlamına gelir. Aksine her ebeveynin elinden geleni yaptığını ve boşanma kararında bir suçlu olmadığını vurgulamak bu süreci en az hasarla atlatmasında yardımcı olacaktır.
Şeyla İbrahimoğlu Delen
Uzman Psikolog
