Merhabalar.
Bu platform kapsamında paylaşacağım ilk yazım için klavye başına oturduğumda, biz pediatrik fizyoterapistlerin normal motor gelişim takibi içerisinde nereden başladığımızı düşünürken buldum kendimi ve sizlerle ilk olarak paylaşmak istediğimin baş kontrolü olduğuna karar verdim.
Peki bu başlık altında ailelerimle buluştuğumda neler üzerine paylaşım yaparız bahsedecek olursam;
- Baş kontrolü bebeğimizin gelişiminin neresindedir ve ne zaman baş kontrolünü geliştirmeye başlarlar?
- Baş kontrolünün hareketlerimizle, motor organizasyonumuzla olan ilişkisi nedir? Bebeğimizin baş kontrolü gecikirse bu sorun teşkil eder mi?
- Peki baş kontrolümüzün gelişimi sadece motor gelişimimiz için mi önemli, başka gelişim alanlarımıza da etki gösterir mi?
Baş hareketlerimiz aslında gebeliğin 7.5- 8 haftaları arasında yana bükülme hareketleri ile başlar. 11. haftalarda ileri, geri, rotasyonel hareketlerin gözlenmesi ile gelişime devam eder.
Peki bu hareketlere bu kadar erken dönemde başlıyorsak neden doğumdan sonra baş hareketlerimizin ve baş kontrolümüzün gelişimi zaman ister?
Aslında bu tamamen dünyaya merhaba sürecidir. Yeni çevreye adaptasyon ve yerçekimi ile tanışma, kaslarımızın gelişimi için gerekli bir süreye ihtiyaç doğurur.
Sizlerle yazımın devamında ay ay baş hareketlerimizin gelişimini anlatmaya geçeceğim. Ancak şunu belirtmek istedim, lütfen belirtilen ayları bir prematüre ebeveyniyseniz düzeltilmiş olarak düşününüz.
Tipik gelişim bir bebek için baş hareketleri karın üstü (Tummy Time) pozisyonda yerçekimine karşı daha 1. Ayında başlar ve bu kontrol süreci 6. Ayında kadar devam eder.
Bu şu demek değildir, ‘’ Bebekler baş kontrolünü 6.aylarında geliştirir.’’
Aslında 6. Ayında tüm yönlerde, tam kontrolde, yerçekimine karşı tüm beceriyi kazanabilmesi anlamına gelir.
Bazı bebekler daha acelecidir, bazıları ise dünyayı anlamakla meşgul olurken biraz gecikebilir.
Bunların hepsinin sonunda net olarak bir şey söyleyecek olursak, eğer 3. ayınızda hala bebeğinizin baş kontrolü ile endişeye sahipseniz mutlaka uzman bir görüşe danışınız.
1-2. Ayınızda;
- Bebeğiniz, yüz üstü yatırdığınızda başını bir taraftan diğer tarafa çevirebilir.
3-4 Ayınızda;
- Başını yüz üstü pozisyonda 45 derece kaldırabilir ve kaldırdığı pozisyonda koruyabilir.
- Kucağınızda, size yaslanmadan tuttuğunuzda dik pozisyonda başını koruyabilir.
5-6. Ayınızda;
- Sırt üstü pozisyonda başını kaldırabilir.
- İstediği pozisyonda tutabilir.
- Oturmaya gelirken hareketine yardımcı olur, pozisyonlar arası geçişteki değişimlerde başını koruyabilir.
Hareketlerimizle olan ilişkisini birkaç örnekle açıklayacak olursak;
Baş kontrolü yüz üstü pozisyon içerisinde sırt kaslarımızın boyun kaslarımızın gelişmesini sağlayarak, omuz eklemine daha rahat yük aktarımına yardımcı olur. Böylelikle el ve kol farkındalığımızın gelişimine katkı sağlayarak bebeğinize gelecek dönemde ince motor hareketler için kapı aralayacaktır.
Oturmaya gelirken hareketimizin yön belirleyicisi ve bize ivme kazandırıcısı, oturmak için gerekli olan gövde stabilizasyonunun gelişiminin de yardımcısı olacaktır.
Gelişimimizin motor kısmı dışında da beslenme ve konuşma becerilerinin temeline katkı sağlayıcıdır.6 aylık ek gıda macerası başlarken gerekli oral fonksiyon için çene eklemi ve dil stabilizasyonuna ihtiyaç duyarız. Bu stabilizasyonlar için ihtiyaç duyduklarımızda baş kontrolü, gövde kontrolü ve yeterli postural kas tonusudur.
Baş kontrolü ile ilgili endişe duyduğunuz anda beklemeniz size vakit kaybettirebilecek, gelişim yolunuzda domino etkisi yaratabilecekken, erken dönemde uzman görüşüne başvurmak, erken müdahalenin de önünü açacak, gelişim basamakları hedeflerinizi zamanında yakalamanıza katkıda bulunacaktır.
Sevgilerle.
Merve Kıhtır
Fizyoterapist
