Anne duyarlılığı; annenin, bebeğin verdiği duygusal ve davranışsal işaretleri doğru bir şekilde okuyarak bebeğin ihtiyacına yönelik davranabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Eğer annenin duygu durumu bebeğinkiyle tutarlıysa, bebek annesine ihtiyacı olduğu zaman ulaşabileceğini hissediyorsa o ilişkide yüksek bir anne duyarlılığından söz edebiliriz. Bu noktada anne duyarlılığı ile annenin sevgisini ve şefkatini ayırt etmemiz gerekir.
Bebeğine sıcak, samimi ve şefkatli davranan her anne duyarlı bir şekilde bebeğinden gelen işaretleri okuyamayabilir. Annelerin duyarlılıklarını geliştirebilmek adına takip edebilecekleri bazı ipuçları vardır. Bunlardan ilki bebeğin yüz ifadelerini dikkatle takip etmektir. Bebekler kendilerini ifade ederken yetişkinler gibi konuşamadıkları için en etkili iletişim yöntemleri yüz ifadeleridir. Nelere ağlayıp nelere güldükleri, nelere sinirlenirken nelerden korktukları oldukça önem taşır. İkinci olarak annenin çocuğun istek ve ihtiyaçlarına göre davranabilmesi önemlidir. Örneğin, çocuğun sevmediği bir yemeği yemesi için zorlamaması, oynamak istemediği bir oyun ya da oyuncakta ısrarcı olmaması, korktuğu bir nesne varsa onu çocuktan uzak tutması bu noktada önem taşır.
Anne duyarlılığı bebekler için birçok alanda oldukça önemlidir. Annesi tarafından göründüğünü ve ihtiyaçlarının zamanında doğru bir şekilde karşılandığı hisseden bebeğin öz yeterlilik hissi artar. Bebek hangi davranışlarına hangi tepkileri alacağını bu yolla keşfedeceği için iletişim becerileri de gelişecektir. İletişim becerilerinin gelişmesi ilerleyen yaşlarında problem çözebilme yeteneğine de katkı sağlayacaktır.
Tüm bunların yanında anne duyarlılığının yüksek olması bebeklerin duygu düzenleme becerilerine ve duygusal gelişimlerine olumlu katkılarda bulunacaktır. Aynı zamanda anne duyarlılığı anne-bebek arasındaki güvenli bağlanmaya da hizmet ettiği için olumlu bir ilişkiye zemin hazırlayacaktır. Annenin ve bebeğin vakit geçirirkenki duygu durumları duyarlılığın azalıp artmasında çok önemlidir. Annenin stres düzeyinin yüksek olması, depresif bir halde olması gibi etkenler annenin duyarlılığını azaltacaktır. Aynı şekilde bebeğin de sık ağlaması, zor bir yapısının olması duyarlılığı azaltan faktörler arasında yer alacaktır.
Esra Çelik
Psikolog
