0-2 yaş dönemi gelişimin hızlı olduğu dönemlerden bir tanesidir. Bu dönemde bebeklerde;
- Emekleme (9 ayda desteksiz durabilme)
- İlk Kelimeler
- Yürüme
- Merak-Keşif -Taklit Becerileri
Bireysellik ve Ayrışmanın İlk Adımları yaşanır. Ayrışmanın ilk sinyallerini bu dönemde bebekler vermiş olur. Aynı zamanda bebekler beslenmeyi bilerek dünyaya gelirler.
0-2 yaş döneminde bebeklerin zihinsel gelişimi nasıldır?
Bebekler ilk dünyaya geldiklerinde algıları zayıftır. Bebeğin uzaklık-yakınlık, kısalık-uzunluk, derinlik-sığlık gibi algıları henüz gelişmemiştir. Yaşamın ilk 3 ayında bebekler şekilleri algılar. Emeklemeye başladıklarında ise derinlik algıları da gelişmiş olur.
0-2 yaş döneminde bebeklerin sosyal gelişimi nasıldır?
Bebeğin ilk sosyal davranışı annesi ile kurduğu bağdır. Biraz daha büyüyen bebek bir süre sonra anneden ayrışmaya başlar. 2 yaşına yaklaştığında ise hem kendisini hem de çevresini anlamaya başlar. Bu sayede yaşıtlarıyla oynamaya başlar. Böylece bebeğin benlik algısı da gelişmiş olur. Bebeklerde 7.aydan itibaren başka çocuklarla oynama, oyuncak paylaşma ve etkileşim görülür.
Bağlanma Nedir?
Bir bebek dünyaya geldiği zaman yabancılık ve kaygı duygusu yaşar. Anne karnı bebek için küçük ve güvenli bir yerdir. Bu küçük ve güvenli yerden dünyaya gelen bebeğin etrafında pek çok uyaran vardır. Dünyada ki bu uyaranlar bebekte yabancılık ve kaygı duygusu uyandırır. Bu duyguları sağlıklı bir şekilde aşmak bağlanmaktan geçer. Bağlanmanın temelini oluşturan şey güven arayışıdır. İlk kişiyle kurulan bağ güvenlidir. Bebek dünyaya geldiğinde şu 3 soruya cevap arar:
- Ben güvenli bir yerde miyim?
- Ben sevilecek miyim?
- Öteki varlık iyi mi?
Güven bizler için en zeminde ki duygudur. Dolayısıyla güven duygusu olmadığında yaşamak bizim için daha zordur. Kaygı bozukluklarının temelinde de 0-2 yaş döneminde yaşanan sıkıntılar olabilir.
Bağlanma Nasıl Gerçekleşir?
Bebeğin ihtiyaçlarını karşılama, sakinleştirme, karşılıklı- beraber eğlenme, bebeğe dokunma, temas etme ve rahatlama ile gerçekleşir.
Bağlanmayı Zedeleyen Durumlar Nelerdir? (Çocuklar Neden Güvenli Bağlanamaz?)
- Medikal Durumlar: Kuvözde kalma ve ameliyat olma gibi medikal durumlar bebekte duygusal olarak insanlar benim canımı acıtıyor, insanlar güvenilmez algısı oluşturabilir.
- Anne Durumları: Terk edilen çocuklar, annenin psikolojik durumu, annenin bakım vermemesi, annenin bebeğe adapte olamaması gibi durumlar bağlanmayı etkiler.
- Bakım Veren Değişikliği: Bebek anneden ayrıldığında acı yaşar. Anne işe girdiğinde veya bebekten ayrı kalması durumda anne yerine bakım verenin sürekliliği bağlanma açısından önemlidir. Sürekli bakım veren kişinin değişmesi de bebekte bağlanmayı zedeler.
- İstismar: Bebeğin herhangi bir şekilde istismara uğraması güvenli bağlanmayı etkiler.
Hem kendi öykümüzü hem de çocuğumuzla olan bağlanma öyküsünü yeniden yazabiliriz. Bağlanma yeniden inşa edilebilir, her yaşta çözülebilir.
Bağlanma Yeniden Nasıl İnşa Edilir?
- İhtiyaçlar giderildiğinde inşa edilir. Örneğin çocuğun sevdiği yemeği yapmak
- Bakım ve besleme olduğunda inşa edilir. İlaç vermek, ilgilenmek, sürpriz yapmak
- Çocuğunuza dokunduğunuzda ona temas ettiğinizde inşa edilir. Örneğin çocuğunuzun saçını okşamak vs.
- Çocuğunuz ile etkileşime girdiğinizde bağlanma inşa edilir. Eğlenceli bir şeyler yapmak, ona iltifat etmek
Şebnem Pusa
Psikolog & Oyun Terapisti
