Orta ergenlik dönemi, bireyde gittikçe artan cinsel dürtülerin ve duygu değişimlerinin kontrol edilme yöntemlerinin keşfedilmeye başlandığı bir dönemdir. Bu dürtüler ergenin kendi kimliğini ve kendi sınırlarını keşfetmesine yardım eder. Kendi sınırlarını keşfederken bir çok davranış denemesi gerçekleştiren ergenin, davranışlarının tutarsız olmasının temel sebebi de budur. Kendisine en uygun davranışı, kendisine en çok yakışan düşünceyi bulmak için her şeyi dener. Çevredeki insanların bu davranışlara ve düşüncelere karşı tepkisini ölçer.
Bazı zamanlarda tüm konularda anne ve babasına muhalif gibi gözükebilir. Ancak onun asıl amacı kendi benliğini ortaya koyacak bir yer bulmaktır. Çünkü, kendisini bir yetişkin gibi hissettiği rol denemelerini yapabileceği, ne kadar olumsuz dönüt alırsa alsın ilişkilerinin bozulmayacağı, sınırsız affedilme hakkına sahip olduğu tek yer ailedir. Ailesine karşı yaptığı bu rol denemelerine karşılık, onların tepkilerini ve düşüncelerini gözlemler. Olumlu sonuçlanan rol denemeleri, arkadaş çevresinde uygulanmaya hak kazanır. Olumsuz tepkilerle sonuçlanan rol denemeleri daha sonra açığa çıkmak üzere ertelenir. Aile içerisinde, ergen birey farklılaşmaya; küçümseme ve beğenmeme davranışlarıyla başlar. Bu dönemlerde aile içerisinde farklı olmak benimsenmişken, arkadaş ortamında gruba uyumu ve benzerliği benimsemiştir. Çünkü ergen bireyin zihninde, “arkadaş gruplarında farklı olan kişiler dışlanabilir, küçümsenebilir” inancı vardır.
Sınav süreci ile birlikte ergen birey, emeklerinin ve çabalarının karşılığında somut olarak bir şey elde edebileceğini ilk kez hisseder. İyi-kötü liseye gitmenin büyük çoğunlukta kendi sorumluluğunda olduğunu bilir. Gelecek-şimdi çatışmasına girer. Sosyal ve aktif olup ergenlik döneminde temel bir ihtiyaç olan dış çevrenin beğeni ve takdirini mi kazanmalıdır, yoksa ders çalışarak geleceğine yatırım mı yapmalıdır? Bu ikilemde kalan ergen bireyler, kendilerini büyük stres altında hissederler. Çünkü onlar için yalnızca siyah ve beyaz vardır. İkisinin aynı anda yapılabileceğini düşünemedikleri için, bir karar vermek zorunda hissederler.
Süha Topçu
Psikolojik Danışman
