Çocuklarda alt ıslatma ya da idrar kaçırma olarak da bilinen enürezis çocuğun çeşitli nedenlerle gündüz, gece veya hem gündüz hem gece olarak idrarını yineleyen biçimde giysilerine ya da yatağa yapması durumudur. Klinikte çok sık rastlanan, çocukların birçoğunda görülen bir durumdur. Enürezis tanısı alması için çocuğun normal gelişimi içerisinde idrarını kontrol edebileceği biyolojik olgunluğa erişmesi gereken 5 yaşından sonra en az üç ay süreyle haftada iki kez ortaya çıkması durumunda sorun teşkil etmektedir. Enürezis özellikle de çocuğun ve ebeveynlerin sosyal yaşamını etkilemeye başladığı zaman büyük bir problem haline gelmeye başlıyor. Tek bir nedeni yoktur, oluşumunda biyopsikososyal faktörler rol oynamaktadır.
ENÜREZİS SEBEPLERİ
Biyolojik Sebepler
- Genetik ve biyolojik faktörler,
- Endokrin sorunlar,
- İdrar yolu enfeksiyonu,
- Derin uyku,
- Gelişimsel sorunlar.
Psiko-Sosyal Sebepler
- Tuvalet eğitiminde eksiklik ya da yanlış eğitim,
- Aşırı temiz, titiz düzenli annenin baskılı tuvalet eğitimine karşı pasif agresif tepki,
- Aşırı koruyucu ve hoşgörülü ailede yetişen çocukta bebeksi kalma eğilimi,
- Ailedeki ölüm, boşanma, göç, okul ile ilgili travmalar, hastaneye yatma, çocuk ihmal ve istismarı gibi stres dolu yaşam olayları sonucunda gelişen anksiyete belirtisi,
- Yeni doğan kardeşe karşı olumsuz duyguların ifadesi,
- Olumsuz ve yetersiz anne-çocuk ilişkisi, ebeveynlerde ruhsal bozuklukların olması sonucu gelişen regresif semptomlar olarak çocukta enürezis gelişmesinde rol oynayabilir.
Enürezis sorunu yaşayan çocuklar utanç ve suçluluk duygusu içerisindedirler, bu durum özgüven düşüklüğüne de yol açmaktadır. Bu süreçte anne-babaların alay etme ve eleştirme, suçlayıcı, otoriter ve cezalandırıcı yaklaşımlardan kaçınmaları gerekir aksi takdirde bu davranışlar enürezis sorununun artmasına neden olur.
ENÜREZİS TEDAVİSİ
- Fonksiyonel ve psikolojik enürezisin tedavisinde ‘’mesane eğitimi’’ dediğimiz bir uygulama başlatılır ve anne-baba tarafından kontrol edilecek şekilde çocuk belirli saatlerde idrar yapmaya alıştırılır. Uygulamadaki amaç mesane kapasitesini arttırmaktır. İdrar yapma arasındaki zaman yavaş yavaş arttırılır.
- Sfinkter eğitiminde ise çocuktan gündüz idrarını yaparken birçok defa aniden kesmesi ve tekrar yapması istenir. Bu teknik sfinkter kaslarının tonusunu artırabileceği gibi çocuğun idrar yapma kontrolünün farkında olmasını da sağlar.
- Alarm cihazı da etkili bir diğer yöntemdir. İç çamaşıra ya da ya da yatak örtüsüne bağlı elektronik zil aygıtı olarak uygulanır.
- Geç saatte alınan sıvı miktarının azaltılması ve özellikle uyku saatinden önce kafein içerikli gıdaların alınmaması sağlanmalıdır.
- Çocuk yatmadan önce ve yattıktan 1,5-2 saat sonra idrar yapması için teşvik edilmelidir.
- Tedavide kayıt tutulması ve ödüllendirme teknikleri hem çocuğun motivasyonunu arttırıcı hem de çocuğa sorumluluk verici yöntemlerdir. Çocuğun ıslak ve kuru geceleri bir takvim üzerine işaretlemesi önemlidir ve bunları çocuğun yapması sağlanmalıdır.
Özge Nur Ekinci
Psikolog
